تقریباً از هر 7 زوج، 1 زوج نابارور هستند، در نیمی از این زوج‌ها، ناباروری مردان نقشی جزئی دارد. در ادامه به علت عقیم شدن مردان، روش‌های درمان و پیشگیری آن می‌پردازیم.
علائم و نشانه های عقیم شدن در مردان چیست؟
نشانه اصلی عقیم شدن مردان ناتوانی در فرزندآوری آنهاست است. در حالیکه ممکن است هیچ نشانه مشخص دیگری از ناباروری مشاهده نشود، چند مورد از علائم و نشانه‌های عقیم شدن در مردان وجود دارد که باید آنها را مد نظر داشت. از جمله:
- مشکلات عملکرد جنسی مانند مشکل در انزال یا انزال در حجم کم، یا اختلال در نعوظ
- از دست دادن میل جنسی یا میل جنسی/ برانگیختگی
- از دست دادن یا کاهش غیرمعمول حس بویایی
- برآمدگی در بیضه‌ها یا بیضه‌های کوچک و سخت غیرمعمول
- احساس درد، تورم یا وجود توده در بیضه و اطراف آن
- عفونت‌های تنفسی مکرر
- رشد غیر طبیعی سینه که به ژنیکوماستی شناخته میشود
- کاهش موی صورت یا بدن یا سایر علائم ناهنجاری کروموزومی یا هورمونی
- تعداد اسپرم کمتر از حد طبیعی لازم برای بارداری (تعداد کمتر از 15 میلیون اسپرم در هر میلی‌لیتر از مایع منی یا تعداد کل اسپرم کمتر از 39 میلیون در هر بار انزال)
علت عقیم شدن مردان
علت عقیم شدن مردان می‌تواند ناشی از عدم عملکرد سالم اندام تناسلی باشد. در واقع باروری مردان یک فرآیند پیچیده است. برای باردار شدن زن، موارد زیر باید انجام شود. در صورتیکه هر یک از موارد دچار اختلال شود می‌تواند علت عقیم شدن مردان محسوب شود:
عدم تولید اسپرم سالم از علل عقیم شدن مردان
تولید اسپرم طی رشد و تشکیل ارگان‌های تناسلی مردانه در دوره بلوغ صورت می‌گیرد. برای باروری حداقل یکی از بیضه‌های عملکرد طبیعی داشته باشد و بدن مرد هورمون تستوسترون و دیگر هورمون‌ها را برای تحریک و حفظ تولید اسپرم تولید کند. در غیر اینصورت مرد عقیم است.
عدم انتقال اسپرم به بیضه‌ها علت عقیم شدن مردان
وقتی اسپرم در بیضه تولید میشود، لوله‌هایس ظریف آنها را انتقال می‌دهند تا زمانی که با مایع منی مخلوط شده و از طریق آلت تناسلی به خارج از بدن هدایت شود. در صورت عدم انتقال این اسپرم ها به بیضه ها مرد بارور نخواهد بود.
عدم وجود تعداد کافی اسپرم در مایع منی
اگر تعداد اسپرم موجود در مایع منی از میزان مشخصی کمتر باشد، احتمال اینکه یکی از اسپرم‌ها بتواند تخمک زن را بارور کند، کاهش می‌یابد. منظور تعداد اسپرم کمتر از 15 میلیون اسپرم در هر میلی‌لیتر منی یا کمتر از 39 میلیون در هر بار انزال است.
عدم عملکرد و حرکت طبیعی و سالم اسپرم یک علت ناباروری مردان
اگر توانایی حرکت یا قابلیت اسپرم شما غیرطبیعی باشد، محتمل است که اسپرم نتواند به تخمک زن برسد یا در آن نفوذ کند.
همچنین بخوانید: عوارض استفاده از اسپری تاخیری در مردان و زنان و بر روی بیضه ها چیست؟
چه چیزهایی باعث عقیم شدن مرد می شود؟
مواردی که می‌تواند باعث عقیم شدن مردان شود در سه دسته طبقه بندی می‌شوند: از جمله علل پزشکی، علل محیطی و سلامتی، سبک زندگی و علل دیگر که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:
علل پزشکی که باعث عقیم شدن مرد میشود
مشکلات مربوط به باروری مردان می‌تواند ناشی از برخی از مسائل بهداشتی و درمان‌های پزشکی باشد:
- واریکوسل. واریکوسل بیماری تورم سیاهرگ‌هایی است که بیضه را تخلیه می‌کنند.
- عفونت. برخی از عفونت‌ها مثل عفونت‌های مقاربتی، شامل سوزاک یا HIV مانع از عبور اسپرم میشود.
- مشکلات مربوط به انزال. انزال رتروگراد زمانی رخ می‌دهد که منی در حین ارگاسم به جای خروج از آلت تناسلی به وارد مثانه میشود.
- آنتی بادی‌های سیستم ایمنی که به اشتباه به اسپرم حمله می‌کنند.
- تومورها. سرطان‌ها و تومورهای غیر بدخیم ممکن است به طور مستقیم بر عملکرد ارگان‌های تناسلی مردانه تأثیر منفی بگذارند.
- بیضه‌های خارج نشده. در برخی از مردان، در طول رشد جنین، یک یا هر دو بیضه از شکم به داخل کیسه بیضه وارد نمی‌شوند.
- عدم تعادل هورمونی. تستوسترون پایین و سایر مشکلات هورمونی از عوارض آن است.
- نقص لوله های انتقال اسپرم. مسدود بودن لوله‌های انتقال اسپرم بر اثر از جراحی، عفونت، آسیب یا رشد غیر طبیعی، در اثر فیبروز کیستیک یا بیماری ارثی.
- نقص کروموزومی. برخی اختلالات ارثی مانند سندرم کلاین فلتر که بر اثر آن مرد با دو کروموزوم X و یک کروموزوم Y متولد میشود. این اختلال منجر به رشد غیر طبیعی اندام‌های تناسلی مرد خواهد شد.
- مشکلات در رابطه جنسی. شامل ناتوانی حفظ نعوظ کافی برای رابطه جنسی، انزال زودرس، نزدیکی دردناک و … است.
- بیماری سلیاک. یک اختلال گوارشی است که به دلیل حساسیت به پروتئین گندم به نام گلوتن ایجاد میشود.
- داروهای خاص. مصرف طولانی مدت استروئیدهای آنابولیک، داروهای شیمی درمانی، برخی داروهای آرتریت و …
- جراحی های قبلی
علل محیطی که باعث عقیم شدن مرد میشود
قرار گرفتن طولانی مدت در معرض برخی از عناصر محیطی از جمله گرما، سموم و مواد شیمیایی ممکن است تولید یا عملکرد اسپرم را کاهش دهد. علل خاص عبارتند از:
- مواد شیمیایی صنعتی
- قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین
- اشعه یا اشعه ایکس
- گرم شدن بیش از حد بیضه‌ها
سلامتی، سبک زندگی و علل دیگر که باعث عقیم شدن مرد میشود
سایر علل ناباروری مردان عبارتند از:
- مصرف مواد مخدر
- مصرف الکل
- سیگار کشیدن
- اضافه وزن
همچنین بخوانید: خواص خرمالو برای مردان، روده و کبد، پوست و مو و بارداری چیست؟
راههای جلوگیری از عقیم شدن مردان
ناباروری مردان همیشه قابل پیشگیری نیست. با این حال، می‌توانید سعی کنید از برخی از دلایل شناخته شده ناباروری مردان جلوگیری کنید. مثلا:
- سیگار نکشید.
- مصرف الکل را محدود کنید یا از مصرف آن خودداری کنید.
- وزن سالم را حفظ کنید.
- از انجام وازکتومی خودداری کنید
- از کارهایی که منجر به قرار گرفتن بیضه‌ها برای مدت طولانی در معرض گرما میشود خودداری کنید.
- استرس را کاهش دهید.
- از آفت کش‌ها، فلزات سنگین و سایر سموم تا حد امکان دوری کنید.
- از قرار گیری طولانی در معرض تشعشعات موبایل/تلفن همراه و انواع دیگر تشعشعات پرهیز کنید.
- از بروز آسیب به ناحیه تناسلی مردانه جلوگیری کنید.
درمان عقیم شدن مردان
نحوه درمان ناباروری مردان کاملاً به علت آن بستگی دارد. با این وجود اغلب، نمی‌توان علت دقیق ناباروری در مردان را تشخیص داد. حتی اگر علت عقیم شدن مشخص نباشد، پزشک شما ممکن است بتواند درمان‌ها یا روش‌هایی را برای انجام لقاح و بارور شدن تخمک ارائه دهد.
- عمل جراحی برای درمان عقیم شدن مردان
برتی مثال، واریکوسل اغلب با عمل جراحی درمان میشود. همچنین وازکتومی‌های که پیش از این انجام داده‌اید قابل برگشت است. در مواردی که هیچ اسپرمی در انزال یافت نمی‌شود، می‌توان اسپرم را مستقیماً از بیضه یا اپیدیدیم توسط تکنیک‌های بازیابی اسپرم استخراج کرد.
- درمان عقیم شدن مردان با درمان عفونت‌ها
درمان آنتی‌بیوتیکی می‌تواند عفونت دستگاه تناسلی را کنترل کند، اما همیشه منجر به درمان باروری نمی‌شود.
- درمان عقیم شدن مردان با درمان مشکلات رابطه جنسی
گاهی دارو یا مشاوره ممکن است به بهبود باروری در بیماری‌هایی همچون اختلال نعوظ یا انزال زودرس موثر باشد.
- درمان عقیم شدن مردان به روش درمان‌های هورمونی و داروها
در صورتیکه که ناباروری به دلیل عدم تعدل هورمونی باشد، ممکن است پزشک توصیه به جایگزینی هورمون یا داروها کند.
- فناوری کمک باروری یا ART
درمان‌های ART شامل جمع آوری اسپرم از طریق انزال طبیعی، استخراج آن به روش جراحی یا از دریافت اهداکنند‌ها باشد. سپس اسپرم بدست آمده به دستگاه تناسلی زن وارد شده یا توسط لقاح آزمایشگاهی یا تزریق داخل سیتوپلاسمی به بارور شدن تخمک منجر میشود.
همچنین بخوانید: علت تکرر ادرار در زنان، مردان و کودکان همراه با روش های درمان خانگی
سخن آخر
در این مقاله به علت عقیم شدن مردان و روش‌های درمان و جلوگیری از آن پرداختیم. برای تشخیص دقیق و اقدام فوری جهت درمان لازم است توسط پزشک متخصص معاینه و روش درمانی مناسب ارائه شود.
8 خواص سبوس گندم برای چاقی صورت، پوست و مو، دیابت و معده
درمان سریع ترش کردن معده در خانه با طب سنتی چیست؟
بهترین درمان خارش گوش در خانه با عسل، سیر و پیاز، روغن زیتون و سرکه
بهترین درمان زخم دهانه رحم در طب سنتی با عسل، سیر و عنبر نسارا