دانستنی درباره مارها زیاد است که ممکن است برای هیچ کسی جذابیت نداشته باشد ولی برخی از این دانستنی ها واقعاً ارزش خواندن را دارند.
- سر بریده شده یه مار مرده، حتی چند ساعت بعد از مرگش هم باز میتونه گاز بگیره! این نوع گزش ها معمولا میتونن مقدار زیادی سم وارد بدن قربانی کنن.
- مارها 70 میلیون سال پیش، توی آناتومی شون پاهای عقب داشتن و به مرور توی تکامل اونا رو از دست دادن.
- این که “خطرناکترین مار” چه ماری در نظر گرفته می شه، هم به مراقبت های بهداشتی کشور خاص و هم به وجود داروی ضد گزش بعد از گزیدگی بستگی داره. بر اساس این معیارها، خطرناک ترین مار جهان افعی جعفری هست که هر ساله بیشتر از هر گونه دیگه ای از مار ها افراد رو گاز میگیره و منجر به مرگشون میشه.
- مارها در همه جای کره زمین به جز ایرلند، ایسلند، نیوزیلند و قطب شمال و جنوب زندگی می کنن.
- از حدود 725 گونه مار سمی که سر تا سر دنیا هستن، 250 مورد می تونن فقط با یه گزش انسان رو از پا در بیارن.
- مارها حدود 100 میلیون سال پیش از یه جد خزنده چهار پا – به احتمال زیاد یه مارمولک کوچیک و زمینی – تکامل پیدا کردن. تو بعضی از گونه ها مثل مار پیتون و بوآ، هنوز آثار پاهای پشتی وجود داره.
- ترس از مار (افیوفوبیا یا هرپتوفوبیا) یکی از رایج ترین فوبیاها توی کل دنیاست. تقریباً 1/3 از کل انسانهای بالغ، اوفییدیوفوبیک هستن و از مار وحشت دارن.
- دانشمندان معتقدن که انسان به صورت ذاتی مستعد وحشت از ماره و این ترس طی تکامل توی انسان تثبیت شده.
- 5 مار زهرآگین برتر جهان شامل تایپان غربی، مار قهوه ای شرقی، تایپان ساحلی، مار ببری و مار ببری سیاه میشن.
- هرچقدر بدن مار گرمتر باشه، سریعتر می تونه طعمه رو هضم کنه. معمولا 3-5 روز طول می کشه که یه مار غذایی که خورده رو هضم کنه. برای مارهای عظیم الجثه مثل آناکوندا، هضم طعمه ممکنه هفته ها طول بکشه.
- بعضی از حیوانات مثل میمون پوزه دراز نسبت به سم مار ایمنی بدنی دارن.
- برای در امان موندن از دست شکارچی ها، بعضی از مارها هر وقت که بخوان می تونن مدفوع کنن. این نوع خاص از مارها طوری سریعا خودشونو کثیف و بدبو می کنن که شکارچی مجبور به فرار میشه!
- سنگین ترین مار جهان آناکونداست. این مار معمولا بیش از 270 کیلوگرم وزن داره و طولش می تونه به بیش از 9 متر برسه. قربانی های این مار معمولا درشت جثه ن، مثل گوزن، جگوار، گوسفند و حیواناتی تو همین حدود از اندازه.
- مار کور براهمنی یا مار گلدان، تنها گونه ماره که فقط جنسیت ماده داره و به همین خاطر برای تولید مثل به جفت گیری نیازی نداره. همچنین بین انواع گونه ها گسترده ترین گونه ست.
- در حالی که انسان 24 دنده توی قفسه سینه داره، بعضی از مارها می تونن بیش از 400 تا دنده داشته باشن.
- باور بر اینه که مامبای سیاه بین انواع گونه ی مار پیشرفته ترین سیستم تکامل انتقال زهر رو داره. این مار خطرناک می تونه تا 12 بار پشت سر هم حمله کنه، گرچه که فقط یه حمله و گزشش برای از پا درآوردن یه انسان بالغ کافیه.
- تایپان غربی سمی ترین مار جهانه، به این معنی که هم خطرناک ترین سم رو داره و هم موقع گزش بیشترین سم رو به بدن قربانی تزریق میکنه. کیسه های زهر این کار زهر کافی برای کشتن 80 انسان بالغ رو توی خودشون می تونن جا بدن.
- در حالی که تایپان غربی سمی ترین مار جهانه، میشه گفت که آروم و حتی خجالتیه!
- مرگمار سریعترین حمله رو در بین مارهای جهان داره. اون می تونه تو کمتر از 0.15 ثانیه حمله کنه، زهرش رو تزریق کنه و فورا دوباره به حالت حمله برگرده.
- مارها گوش خارجی یا لاله گوش ندارن. به جاش پوست، عضلات و استخوان جمجمه شون ارتعاشات صوتی رو به گوش داخلی شون می رسونه.
- بعضی از مارها تا حد انفجار غذا میخورن و این چیزی که میگم استعاره نیست! به عنوان مثال، یه مار پیتون 4 متری بعد از تلاش برای خوردن یه تمساح 2 متری منفجر شد. مار در حالی پیدا شده بود که دم تمساح از قسمت میانی بدنش بیرون زده بود و سرش طی انفجار به یه مکان نامعلوم پرتاب شده بود.
- کلمه ی snake به معنی مار از ریشه پروتو هندو اروپایی sneg میاد که به معنی خزیدنه.
- جغجغه ی مار زنگی از حلقه های کراتین ساخته شده که همین ماده توی مو و ناخن انسان وجود داره. مار زنگی هر بار که پوست میندازه یه حلقه جدید به حلقه های جغجغه ش اضافه میشه.
- به عقیده ی بومیان آمریکا (سرخپوستان) هیچ چیزی به زیبایی دم مار توی زنگی نیست.
- بعضی از مارها بیش از 200 دندون دارن. دندون ها برای جویدن استفاده نمی شن، بیشتر برای جلوگیری از فرار طعمه از دهن مار استفاده میشن و رو به عقب قرار گرفتن.
- حدود 500 نوع و 3000 گونه مختلف مار وجود داره که همشون توی دسته بندی شکارچی قرار میگیرن.
- پل روزولی طبیعت شناس، تلاش کرد تا اولین کسی باشه که سال 2014 توسط یه آناکوندا بلعیده بشه و زنده بمونه. اون با این که یه لباس مخصوص از فیبر کربن و مجهز به سیستم تنفس، دوربین و سیستم ارتباطی به تن داشت، در نهایت این آزمایش رو لغو کرد. چون احساس می کرد که آناکوندا در حالی که خودشو منقبض میکنه داره استخون هاش رو خورد میکنه!
- پنج گونه مار پرنده شناخته شده وجود دارن. با طول بیش از یک متر، بعضی ازشون می تونن تا صد متر به هوا برن.
- فلس ها سر تا سر بدن مار، حتی چشماش رو هم می پوشونن. فلس ها قطعه های ضخیم و سختی از پوست هستن که از کراتین ساخته شدن که قبل تر اشاره شد که مو و ناخن انسان هم از این ماده ساخته شده.
- متداول ترین مار در آمریکای شمالی مار گارتر یا باغبانه. این مار همچنین خزنده بومی ایالت ماساچوست آمریکاست. قبلا تصور می شد که این مار غیر سمیه، ولی در واقع یک سم عصبی خفیف تولید می کنه که برای انسان بی ضرره.
- مارها مثل پستانداران آب نمی نوشن. روشی که استفاده می کنن اینه که سرشون رو زیر آب میبرن و از گلوشون برای پمپاژ آب به معده استفاده می کنن.
- دندون های نیش مار معمولاً حدود 6-10 هفته دووم میارن. وقتی نیش فرسوده میشه، می افته و یکی دیگه به جاش رشد میکنه.
- چون انتهای زبون مار چنگال شکله و دو شاخه ست، دو سر زبون می تونن مقادیر مختلف مواد شیمیایی رو مزه کنن. در واقع مار میتونه انواع رو با زبونش “بو” کنه و حتی می تونه تشخیص بده که بو از کدوم سمت میاد. بو با استفاده از حفره هایی روی سقف دهنش تفسیر و شناسایی میشه.
- مقدار غذایی که مار می خوه تعیین می کنه که چه تعداد فرزند به دنیا میاره. مار Arafura خیلی کم غذا می خوره و هر دهه فقط یه تخم می ذاره.
- در حالی که مارهای کوچیک مثل مار درختی، از زبونشون و بو برای پیدا کردن طعمه استفاده میکنن، مارهای بزرگتر مثل مار بوآ حس گر حرارتی توی بدنشون دارن و از اون برای پیدا کردن طعمه استفاده میکنن.
- معمولاً مارها هر سال فقط 6 تا 30 وعده غذا برای زنده و سالم موندن احتیاج دارن.
- مارها دوست دارن تو جاده ها و مناطق صخره ای دراز بکشن. چون سنگها و آسفالت گرمای خورشید رو جذب می کنه و مار برای گرم شدن بدنش ازش استفاده میکنه. استفاده از این سطوح به سرعت مار رو گرم می کنه تا بتونه حرکت کنه. اگه دما به زیر ده درجه سلسیوس برسه عملکرد بدن مار دچار اشکال میشه.
- کبرای موزامبیک می تونه زهر رو به فاصله بیش از دو و نیم متر تف کنه و فرقی نمیکنه بدنش توی چه موضعی باشه. معمولا هم زهر رو به سمت چشم قربانی هدف میگیره.
- مارها توانایی جویدن رو ندارن، بنابراین باید غذاشون رو کامل ببلعن. به خاطر انعطاف پذیری فکشون، میتونن دهنشون رو خیلی زیاد باز کنن و حیواناتی که چندین برابر اندازه خودشونن رو ببلعن.
- برای جلوگیری از خفگی موقع بلع طعمه های بزرگ، مثل روش کار اسنورکل، مار انتهای نای رو از دهنش خارج میکنه.
- مار افعی گابون دراز ترین دندون نیش رو بین انواع گونه ها داره. نیش این مار پنج سانتی متره.
- آناکونداها می تونن نفسشون رو تا 10 دقیقه زیر آب حبس کنن. علاوه بر این، مثل کروکودیل ها، محل قرار گیری سوراخ بینی و چشمای آناکوندا به صورتیه که میتونه قسمت کمی از سرش رو بالای آب نگه داره که به استتار و پروسه شکارش کمک زیادی میکنه.
- دراز ترین مار ثبت شده مار پیتون مشبکه. طول این مار می تونه به بیش از 10 متر برسه، این اندازه طوریه که به راحتی میتونه یه گوسفند، یه گوزن یا حتی یه انسان رو بی دردسر ببلعه.
- مارهای دریایی با دمهای پارویی شکلی که دارن می تونن بیش از صد متر توی عمق اقیانوس شیرجه بزنن.
- اگه یک مار بلافاصله بعد از غذا خوردن احساس تهدید کنه، میتونه خیلی زود انرژی غذایی که خورده رو جذب کنه که بتونه از جایی که احساس خطر میکنه فرار کنه.دستگاه گوارش مار می تونه همه چیز رو به جز مو، پر و پنجه طعمه ش هضم کنه.
- مارها پلک ندارن. به جاش یه فلس شفاف به اسم بریل از چشمشون محافظت میکنه. مارها چشمای تیزی دارن و خیلی خوب میبینن، خصوصا اگه چیزی که بهش نگاه میکنن در حال حرکت باشه.
- مارها با چشم باز می خوابن.
- دراز ترین مار “سمی” جهان شاه کبرای آسیاییه. طول این مار به شیش متر میرسه، به اندازه یه انسان رشد کنه، با صدای بلند غرش کنه و به اندازه ای سم تزریق کنه که میتونه یه فیل رو از پا در بیاره.
- تصور می شه که شاه کبرا یکی از باهوش ترین مارهاست. خلاف اکثر مارها که به بچه هاشون اهمیت نمیدن، شاه کبراها والدین محتاطی هستن که از تخم هاشون در برابر حمله با سرسختی محافظت میکنن.
- همه مارها نیش ندارن. فقط مارهایی که طعمه هاشون رو با سم می کشن نیش دارن. وقتی دندونای نیش استفاده نمیشن، مار اونا رو جمع میکنه سقف دهنش، به جز مار مرجانی که دندون هاش رو به عقب خم نمی شن.
- پیش میاد که بعضی از مارهای سمی به اشتباه خودشون رو گاز میگیرن و میمیرن.
- مارهای فیل تن کاملا آبزی هستن و توانایی خزیدن روی خشکی رو ندارن. چون زیر بدنشون فلس نداره. در عوض فلس های بزرگ قلاب دار روی پوستشون وجود داره که بهشون کمک میکنه موجودات لغزنده زیر آب رو نگه دارن و مانع از فرار طعمه بشن.
- کوتاهترین مار شناخته شده مار نخی ئه. طول این مار حدودا ده سانتی متره و توی جزیره باربادوس پیدا میشه. این مار به نازکی یه رشته ماکارونی ئه و از موریانه و لارو حشرات تغذیه میکنه.
- در سال 2009 یه کارگر مزرعه توی شرق آفریقا بعد از تصادفی پا گذاشتن روی یه مار بزرگ، از یه نبرد حماسی 3 ساعته با یه مار پیتون سه متری جون سالم به در برد. مار به دور مرد پیچید و اونو داخل تنه درخت کشید. مرد تونست پیراهن خودشو دور دهن مار ببنده تا جلوی بلعیده شدن خودشو بگیره، بعد با تلفن همراه به پلیس زنگ زد و درخواست کمک و در نهایت نجات پیدا کرد.
- سم یه مار افعی برزیلی توی دارویی برای درمان فشار خون بالا استفاده می شه.
- کلمه “cobra” به معنای “کلاه دار” ئه. بعضی از مارهای کبرا لکه های بزرگی پشت سرشون دارن که شبیه چشم هستن، این برای اینه که حتی اگه چیزی پشت سرشونه بتونن احساس تهدید ایجاد کنن.
- قربانی های انسانی کبرا سی دقیقه بعد از گزش دچار توقف تنفس میشن.
- بعضی از مارهای صحرایی مثل پایتون آفریقایی تو گرمترین وقت تابستون کویر می خوابن. این خواب تابستونی شبیه خواب زمستونیه.
- مامبای سیاه بعد از شاه کبرا سریعترین مار جهان و دومین مار سمی دراز جهانه. این مار توی شرق آفریقا پیدا میشه و سرعت حرکتش به 19 کیلومتر در ساعت هم میرسه. رنگ این مار سبز زیتونیه، ولی اسمی که براش انتخاب شده به رنگ داخل دهنش مربوط میشه که سیاه و سفیده. سم این مار بسیار مرگباره و بدون پادزهر قربانی انسانی این مار بعد از 7-15 ساعت میمیره.
- اگرچه سرعت رشد یه مار وقتی بالغ میشه کاهش پیدا میکنه، ولی هیچ وقت متوقف نمیشه.
- کسایی که با فلوت مار رو کنترل میکنن از صدای فلوت استفاده نمیکنن. مار در واقع به ضرب پای فرد و حرکت فلوت واکنش نشون میده و نه به صدا.
- اکثر مارها برای انسان مضر نیستن و با کنترل کنترل جمعیت موش های معمولی و صحرایی و پرندگان به تعادل اکوسیستم کمک می کنن.
- بزرگترین فسیل مار کشف شده متعلق به تایتانوبوآ هست. این مار بیش از 60 میلیون سال پیش زندگی می کرده و طولش به بیشتر از 15 متر می رسیده. با وزنی سنگین تر از 20 نفر، تمساح و لاک پشت های غول پیکر قربانی های این مار بوده ن.
- مارهای دو سر مثل دوقلوهای بهم چسبیده هستن. یه جنین برای ایجاد دوقلوهای یکسان شروع به تقسیم سلولی میکنه، اما روند کار به پایان نمی رسه. چنین مارهایی به ندرت توی طبیعت زنده می مونن چون این دو سر حواس مجزا دارن، برای همین سر غذا می جنگن و یکی ممکنه سعی کنه اون یکی رو بخوره.
- مارها رو میشه به دو بخش مارهای بدوی و مارهای واقعی (معمولی) دسته بندی کرد. مارهای بدوی مثل مارهای نابینا، مارهای کرمی و مارهای رشته ای، نشون دهنده اولیه ترین شکل مارهان. مارهای واقعی ، مثل مارهای موش صحرایی و مارهای سلطان ، تکامل یافته و فعال ترن.
- قدیمی ترین مدرک مکتوبی که مارها رو توصیف می کنه یه لوح پاپیروس تو بروکلینه که یه پاپیروس پزشکیه. قدمت این لوح بر میگرده به مصر باستان (450 قبل از میلاد).
- تقریباً 70٪ مارها تخم گذاری می کنن که طبعا بهشون تخم گذار گفته میشه. 30٪ باقی که اغلب تو آب و هوای سردتر زندگی می کنن، بچه زا هستن. چون محیط سرد برای رشد و سالم موندن تخم خارج از بدن مناسب نیست.
- اکثر مارها ریه راستشون کشیده و درازه و تعدادی حتی ریه سوم دارن. مارها حس چشایی ندارن و بیشتر اعضای بدن اونا به صورت خطی توی طول بدنشون قرار گرفته.
- کمیاب ترین و در خطر انقراض ترین مار دنیا، مار سنت لوسیاست. از این مار فقط 18 تا 100 عدد مونده.
- مارها سالانه بیش از 40،000 نفر رو می کشن. هرچند با احتساب حوادث گزارش نشده این آمار ممکنه بیش از 100،000 باشه. حدود نیمی از این مرگ و میر ها متعلق به هند هست.
- تو بعضی فرهنگ ها، مار یه غذای خوشمزه محسوب می شه. برای مثال، سوپ مار برای بیش از 2000 سال یکی از غذاهای معروف کانتونی بوده.
- تو بعضی از کشورهای آسیایی این اعتقاد وجود داره که نوشیدن خون مارها، به ویژه مار کبرا، موجب افزایش مردانگی جنسی می شه. خون معمولاً از مار زنده تخلیه می شه و بعد با مشروبات الکلی مخلوط می شه.
- تو ایالات متحده، هر سال کمتر از 1 از 37500 نفر توسط مارهای سمی گزیده می شه. (7000-8000 نیش در سال)، و از هر 50 میلیون نفر فقط 1 نفر در اثر گزش مار جونشو از دست میده (5 تا 6 کشته در سال). تو ایالات متحده، احتمال مرگ یه شخص در اثر صاعقه 9 برابر بیشتر از مرگ در اثر گزش مار سمیه.
- نماد مار یکی از گسترده ترین و قدیمی ترین نمادهای فرهنگی تاریخه. مارها اغلب نمایانگر دوگانگی خوب و بد و زندگی و مرگ هستن.