البته بهترین کار این است که آزمایش خود را نزد یک متخصص برده و به صورت کامل از سلامت خودتان آگاه شوید اما هیچکسی از مقداری اطلاعات اضافی تخصصی بدش نمی آید.
به گزارش آلامتو و به نقل از مجله سلامت؛ اگر شما مانند بسیاری از بیماران من باشید احتمالا به کلمات اختصاری و مخفف ها در نتایج آزمایش خون خود نگاه می کنید و به دنبال معنی آن می گردید. بنابراین برای توانمند سازی خوانندگان ، در اینجا یک راهنمای ساده برای درک نتایج آزمایش خون ارائه می کنم. اگر دوست دارید نفشی مهم در مراقبت های پزشکی خود ایفا کنید توصیه می کنم این متن را بخوانید. دفعه بعد که آزمایش خون داشته باشید می توانید نتایج را خودتان بخوانید.
آزمایش خون، یا پانل خون ، یکی از ابزارهای اساسی یک پزشک می باشد. چندی پیش، پزشکان بیماری را از طریق مشاهده بیمار و سوال و جواب تشخیص می دادند. امروزه طیف گسترده ای از تست ها پیش روی شما است که آزمایش خون یکی از مهمترین آن ها است.
آزمایش خون به دکتر اجازه می دهد تجزیه و تحلیل دقیقی از نشانه های بیماری، مواد مغذی و مواد زائد در خون و عملکرد اندام های مختلف (به عنوان مثال، کلیه ها و کبد)داشته باشد.
در طول معاینه فیزیکی، دکتر اغلب برای بررسی کامل خون، پروفایل لیپیدی، کلسترول و عناصر مربوط به آن آزمایش خون انجام می دهد. در اینجا یک توضیح مختصری از اختصارات مورد استفاده در اندازه گیری و شرح آزمایش خون ذکر شده است.
رمزگشایی تست خون
اختصارات زیر در آزمایش خون ذکر می شود:
cmm | سلول ها در هر میلی متر مکعب |
fL | کسری از یک میلیونیوم یک لیتر |
g/dL | گرم در هر دسی لیتر |
IU/L | واحد بین المللی در هر لیتر |
mEq/L | معادل میلی در هر لیتر |
mg/dL | میلی گرم از در هر دسی لیتر |
mL | میلی لیتر |
mmol/L | میلی مول در هر لیتر |
ng/mL | نانوگرم در هر میلی لیتر |
pg | یک تریلیونم از یک گرم |
پنل شیمی (یا پنل متابولیک)
ALT (آلانین آمینوترانسفراز)
محدوده سالم: ۸-۳۷ IU / L
این تست مقدار آنزیم های کبدی ALT را اندازه گیری می کند. زمانی که همه چیز کبد خوب باشد، نتیجه تست در محدود مناسب قرار می گیرد. هر چیزی بالاتر از این مقدار آسیب کبدی را نشان دهد.
آلبومین Albumin
محدوده سالم: ۳.۹-۵.۰ گرم / دسی لیتر
پروتئین ساخته شده توسط کبد، سطح آلبومین شاخص مشکلات کبدی یا کلیوی است.
( نسبت آلبومین/گلوبولین) یا تست پروتئین کل
(albumin/globulin)
نسبت سالم: کمی بیش از ۱، آلبومین مناسب
خون دو نوع پروتئین دارد – آلبومین و گلوبولین. آزمایش نسبت A/G به مقایسه سطح این پروتئین ها با یکدیگر می پردازد. مقدار بالای پروتئین نشانه بیماری است.
فسفاتاز قلیایی Alkaline phosphatase
محدوده سالم: ۴۴-۱۴۷ IU/L
این آنزیم در کبد و استخوان درگیر است. بنابراین مقدار بالای آن نشانه وجود مشکل در کبد و یا بیماری های مربوط به استخوان می باشد.
AST (آسپارتات آمینوترانسفرا)
محدوده سالم: ۱۰-۳۴ IU / L
این آنزیم در قلب و کبد وجود دارد و افزایش آن نشانه وجود مشکل در این دو منطقه است.
بیلی روبین Bilirubin
محدوده سالم: ۰.۱-۱.۹ میلی گرم / دسی لیتر
این قسمت اطلاعاتی در مورد کبد و کلیه ارائه می کند و مشکلات در مجاری صفراوی، و کم خونی را نشان می دهد.
BUN (نیتروژن اوره خون)
محدوده سالم: ۱۰ تا ۲۰ میلی گرم / دسی لیتر
این قسمت نیز عملکرد کلیه و کبد را نشان می دهد. مقدار بالا وجود مشکل با عملکرد کلیه را نشان می دهد. تعدادی از داروها و رژیم غذایی سرشار از پروتئین باعث بالا رفتن سطح BUN می شود.
نسبت کراتینین/BUN
نسبت سالم BUN به کراتینین: ۱۰:۱ تا ۲۰:۱ (در مردان و افراد مسن تر ممکن است کمی بالاتر باشد)
این آزمایش نشان می دهد کلیه ها به درستی مواد زائد را حذف می کنند یا خیر. سطوح بالای کراتینین، یک محصول انقباضات عضلانی، از طریق کلیه ها دفع شده و باعث کاهش عملکرد کلیه می شود.
کلسیم Calcium
محدوده سالم: ۹.۰-۱۰.۵ ا mg / dL (در افراد مسن معمولا کمی پایین تر است)
کلسیم بیش از حد در جریان خون می تواند مشکلات زیر را ایجاد کند:
مشکلات کلیوی؛ فعالیت بیش از حد غدد تیروئید و پاراتیروئید ؛ سرطان لنفوم؛ مشکلات پانکراس؛ یا کمبود ویتامین D
کلرید Chloride
محدوده سالم: ۹۸-۱۰۶ از mEq / L
این ماده معدنی به عنوان بخشی از یک الکترولیت استفاده می شود. رژیم غذایی پر نمک و / یا برخی از داروها اغلب مسئول افزایش کلرید هستند. کلرید اضافی می تواند منجر به محیطی بیش از حد اسیدی در بدن شود. همچنین می تواند باعث کاهش آب بدن، میلوم مولتیپل، اختلالات کلیوی، یا اختلال عملکرد غده آدرنال شود.
کراتینین Creatinine
محدوده سالم: ۰.۵-۱.۱ میلی گرم / دسی لیتر برای زنان. ۰.۶-۱.۲ میلی گرم / دسی لیتر برای مردان (افراد مسن ممکن است کمی پایین تر باشد)
وظیفه کلیه بررسی محصول زائد است بنابراین افزایش این عدد نشانه وجود مشکل در عملکرد کلیه می باشد.
قند خون ناشتا (قند خون) Fasting glucose
محدوده سالم: ۷۰-۹۹ میلی گرم / دسی لیتر برای افراد بالغ (افراد مسن عدد بالاتر است حتی زمانی که آنها سالم هستند)
سطح قند خون تحت تاثیر غذا یا نوشیدنی، استرس و داروها قرار می گیرد. آزمایش قند خون بعد از حداقل ۶ ساعت غذا نخوردن انجام می شود.
فسفر Phosphorus
محدوده سالم: ۲.۴-۴.۱ میلی گرم / دسی لیتر
فسفر نقش مهمی در سلامت استخوان ها دارد و به سطح کلسیم نیز ربط دارد. مقدار زیاد فسفر نشانه وجود مشکل در کلیه یا غده پاراتیروئید است. سوء مصرف الکل، مصرف آنتی اسیدها به مدت زیاد، مصرف بیش از حد داروهای رژیمی یا ویتامین D، و سوء تغذیه نیز می تواند باعث بالا رفتن سطح فسفر شود.
پتاسیم Potassium
محدوده سالم: ۳.۷-۵.۲ از mEq / L
این ماده معدنی برای تکانه های عصبی، حفظ عملکرد عضلانی ، و تنظیم ضربان قلب ضروری است. دیورتیک ها، داروهایی که اغلب برای فشار خون بالا استفاده می شوند، باعث کاهش سطح پتاسیم می شوند.
سدیم Sodium
محدوده سالم: ۱۳۵-۱۴۵ از mEq / L
یکی دیگر از اعضای خانواده الکترولیت، سدیم معدنی به کنترل تعادل سطح آب بدن و تکانه های عصبی و انقباض عضلات کمک می کند. بی نظمی در سطح سدیم باعث مشکلات زیر می شود: کاهش آب بدن ؛ اختلالات غده آدرنال؛ مصرف بیش از حد نمک، کورتیکواستروئیدها، و یا داروهای ضد درد؛ و یا مشکلات با کبد و یا کلیه.
پانل چربی Lipid Panel
پانل چربی آزمایش مجموعه ای از انواع مختلف کلسترول و تری گلیسیرید (چربی) در جریان خون است.
کلسترول کامل
قوانین عمومی (بهترین به بدترین):
- سالم: زیر ۲۰۰ میلی گرم / دسی لیتر (زیر ۵.۱۸ میلی مول / L)
- مرزی: از ۲۰۰ تا ۲۳۹ میلیگرم در / دسی لیتر (۵.۲-۶.۲ میلی مول / L)
- بالا: ۲۴۰ میلی گرم / دسی لیتر (بالا ۶.۲ میلی مول / L)
این تست ترکیب LDL (کلسترول بد HDL ( (کلسترول خوب) می باشد. آزمون برای اندازه گیری سطح کلسترول و مقایسه آن انجام می شود. (به عنوان مثال، تعیین عملکرد داروهای کاهش دهنده کلسترول و مواد مغذی).
تری گلیسیرید Triglycerides
محدوده سالم: ۴۰-۱۶۰ mg / dL
این چربی ها در جریان خون یافت می شود و ممکن است به بیماری های قلبی و دیگر مشکلات سلامتی منجر شود.
HDL (کلسترول خوب)
قوانین عمومی:
- بهترین: بالاتر از ۶۰ میلی گرم / دسی لیتر
- خوب: ۵۰ تا ۶۰ میلی گرم / دسی لیتر
- ضعیف: زیر ۴۰ میلی گرم / دسی لیتر برای مردان؛ زیر ۵۰ میلی گرم / دسی لیتر برای زنان
HDL (لیپوپروتئین با چگالی بالا) نیز به عنوان کلسترول خوب برای حفاظت در برابر بیماری های قلبی شناخته می شود. اعداد پایین نشانه بیماری قلبی هستند.
LDL (کلسترول بد)
مقررات عمومی (بهترین به بدترین):
- بهینه: زیر ۱۰۰ میلی گرم / دسی لیتر
- نزدیک: بهینه ۱۰۰-۱۲۹ میلی گرم / دسی لیتر
- مرزی: بالا ۱۳۰-۱۵۹ میلی گرم / دسی لیتر
- بالا: ۱۶۰-۱۸۹ میلی گرم / دسی لیتر
- بسیار: بالا ۱۸۹ میلی گرم / دسی لیتر
LDL (لیپوپروتئین با چگالی کم) نیز به عنوان کلسترول بد شناخته است که باعث مسدود شدن شریان ها و به بیماری های قلبی می شود.
نسبت مجموع کلسترول / HDL
دستورالعمل انجمن قلب آمریکا:
- نسبت مطلوب از ۳.۵-۱
- نسبت سالم ۵ به ۱ یا پایین تر
این نسبت یکی دیگر از راه های چک کردن خطر ابتلا به بیماری قلبی است. این نسبت تقسیم سطح کلسترول HDL به کل کلسترول می باشد.
شمارش کامل خون (CBC):
آزمون CBC به بررسی عناصر سلولی در خون، از جمله گلبول های قرمز خونی، گلبول های مختلف سفید خون و پلاکت می پردازد. اگر دکتر شما می گوید که شما خوب هستید، اما نتایج آزمون تا حدودی متفاوت از محدوده اینجا است، نگران نشوید. بعضی از آزمایشگاه ها تفسیر نتایج آزمایش متفاوتی دارند، به طوری که این ارقام مطلق نمی باشند.
WBC تعداد لوکوسیت (گلبول های سفید)
محدوده طبیعی: ۴۳۰۰ به ۱۰۸۰۰ سلول در هر میلی متر مکعب
گلبول های سفید خون به مبارزه با عفونت ها کمک می کند بنابراین تعداد بالای گلبولهای سفید خون می تواند به شناسایی عفونت بپردازد. همچنین ممکن است سرطان خون باعث افزایش تعداد گلبول های سفید خون شود. از سوی دیگر مقدار بالای گلبول های سفید خون ممکن است به خاطر مصرف داروهای خاص یا اختلالات باشد.
WBC(گلبولهای سفید) شمارش افتراقی
محدوده طبیعی:
- نوتروفیل ۴۰٪ تا ۶۰٪ از کل
- لنفوسیت ها ۲۰٪ تا ۴۰٪
- مونوسیت ۲٪ به ۸٪
- ائوزینوفیل ۱٪ تا ۴٪
- بازوفیل ۰.۵٪ تا ۱٪
این تست تعداد، اشکال، و اندازه انواع مختلفی از گلبول های سفید خون را بررسی می کند. شمارش افتراقی گلبول های سفید نشان می دهد آیا تعداد سلولهای مختلف در نسبت مناسب به یکدیگر هستند یا خیر. بی نظمی در این آزمون می تواند عفونت، التهاب، اختلالات خود ایمنی، کم خونی، و یا دیگر نگرانی های بهداشتی را ایجاد کند.
تعداد گلبول قرمز RBC (سلول های قرمز خون)
محدوده طبیعی: ۴.۲-۵،۹۰۰،۰۰۰ سلول در هر میلیمتر مکعب
میلیون ها سلول قرمز خونی در بدن ما وجود دارد و این آزمون به اندازه گیری تعداد گلبول های قرمز در خون می پردازد. این آزمایش به تعیین تعداد کل گلبول قرمز و طول عمر آن ها می پردازد ولی منشا مشکل را نشان نمی دهد. بنابراین اگر بی نظمی وجود داشته باشد، آزمایشات دیگر مورد نیاز خواهد بود.
هماتوکریت Hematocrit (Hct)
محدوده طبیعی: ۴۵٪ تا ۵۲٪ برای مردان؛ ۳۷ درصد به ۴۸ درصد برای زنان
مفید برای تشخیص کم خونی، این آزمون نشان می دهد چقدر از حجم کل خون در بدن حاوی سلول های قرمز خونی است.
هموگلوبین Hemoglobin (Hgb)
محدوده طبیعی: ۱۳ تا ۱۸ گرم / دسی لیتر برای مردان؛ ۱۲ تا ۱۶ گرم / دسی لیتر برای زنان
سلول های قرمز خون حاوی هموگلوبین هستند؛ هموگلوبین باعث می شود خون قرمز روشن شود. از همه مهمتر، هموگلوبین اکسیژن را از ریه ها به تمام بدن می رساند؛ سپس آن را به ریه ها با دی اکسید کربن بر می گرداند. سطح هموگلوبین سالم با جنسیت تغییر می کند. سطح پایین هموگلوبین نشانه کم خونی است.
MCV:
محدوده طبیعی: ۸۰ تا ۱۰۰ فمتولیتر
این تست برای اندازه گیری حجم متوسط گلبول های قرمز خون، و یا مقدار متوسط فضایی که هر سلول قرمز خونی پر می کند می باشد. بی نظمی نشانه کم خونی و / یا سندرم خستگی مزمن می باشد.
MCH:
محدوده طبیعی: ۲۷ تا ۳۲ پیکوگرم
این آزمون به طور متوسط مقدار هموگلوبین در گلبول های قرمز خونی معمولی را می سنجد. نتایجی که بیش از حد بالا باشد نشانه کم خونی است در حالی که اگر مقدار پایین باشد نشانه کمبود مواد مغذی است.
متوسط غلظت هموگلوبین هر گلبول قرمز (MCHC)
محدوده طبیعی: ۲۸٪ تا ۳۶٪
آزمون MCHC متوسط غلظت هموگلوبین را در یک مقدار خاص از سلول های قرمز خون نشان می دهد. در اینجا نیز اگر عدد پایین باشد نشانه کم خونی و اگر بالا باشد نشانه کمبود مواد مغذی است.
گستره توزیع گلبول های قرمز (RDW or RCDW)
محدوده طبیعی: ۱۱٪ تا ۱۵٪
با این آزمایش، ما ایده ای از شکل و اندازه سلول های قرمز خون خواهیم داشت. در این مورد، “عرض” به اندازه گیری توزیع، نه اندازه سلول ها اشاره دارد. بیماری کبد، کم خونی، کمبود مواد مغذی، و برخی بیماری ها می تواند نتیجه RDW بالا و یا پایین باشد.
تعداد پلاکت
محدوده طبیعی: ۱۵۰۰۰۰ به ۴۰۰۰۰۰ میلی لیتر
پلاکت ها بخش های کوچکی از سلول ها هستند که در لخته شدن خون درگیر هستند. پلاکت بیش از حد زیاد و یا خیلی کم می تواند بر لخته شدن خون تاثیر بگذارد. تعداد پلاکت ها ممکن است نشانه بیماری باشد.
حجم متوسط پلاکت (MPV):
محدوده طبیعی: ۷.۵-۱۱.۵ فمتولیتر
این تست اندازه متوسط پلاکت را محاسبه می کند. MPVs بالاتر به معنای پلاکت بزرگتر است، که می تواند فرد را در معرض خطر حمله قلبی یا سکته مغزی قرار دهد. MPVs پایین نشان دهنده پلاکت کوچکتر است که فرد را در معرض خطر اختلال خونریزی قرار می دهد.
سایر آزمون های پیشنهادی
آزمایش تیروئید
در صورتی که بیماری خستگی و افزایش وزن یا کاهش وزن و احساس عصبانیت یا بیش فعالی را گزارش کند، آزمایش تیروئید به او پیشنهاد می کنم. من این آزمایش را برای شناسایی مشکلات غده تیروئید بسیار مفید می دانم. در اینجا محدوده آزمایش تیروئید ذکر شده است:
آزمون | محدوده طبیعی |
هورمون تحریک کننده تیروئید | ۳/. – ۳ |
مجموع T4 (تیروکسین کل) | ۴.۵-۱۲.۵ |
T4 آزاد (تیروکسین آزاد) | ۰.۷-۲.۰ |
مجموع T3 (در سال های گذشته موارد کل) | ۸۰-۲۲۰ |
T3 آزاد (سال های گذشته موارد آزاد) | ۲.۳-۴.۲ |
اگر نتیجه آزمون کمتر از حداقل باشد ممکن است یکی از مشکلات زیر را داشته باشید:
- مبتلا به کم کاری تیروئید هستید. اگر نتیجه بالاتر از محدوده طبیعی باشد، ممکن است کم کاری تیروئید بیش از حد فعال، و یا پرکاری تیروئید داشته باشید. در هر صورت، پزشک برای شما قرص تجویز می کند.
آزمایش ویتامین D
محدوده طبیعی: ۳۰-۷۴ نانوگرم / میلی لیتر
خوانندگان من می دانند اغلب مکمل ویتامین D را توصیه می کنم زیرا کمبود آن بسیار رایج است. کمبود ویتامین D شما را در معرض خطر شکستگی استخوان، بیماری های قلبی، سرطان، و یا بیماری های دیگر قرار می دهد. بدن ما می تواند ویتامین D تولید کند، اما تنها زمانی که پوست لخت باشد و از ضد آفتاب و لوسیون استفاده نشود و پوست در معرض نور آفتاب باشد. حتی در این زمان نیز بدن بیشتر افراد قادر نیست به مقدار کافی ویتامینِD تولید کند. بهترین راه برای تعیین نیاز بدن شما به مکمل انجام آزمون ویتامین D به نام دی ۲۵-هیدروکسی می باشد.
آزمایشات دیگری نیز وجود دارد ، اما آزمایشات ذکر شده در این مقاله شایع ترین آن ها می باشد.
برای نتیجه دقیق به آن چه پزشک می گوید توجه کنید و طبق دستورالعمل آماده شوید.به عنوان مثال، ممکن است پزشک از شما بخواهد به مدت ۱۲ ساعت هیچ نوشیدنی پیش از تست مصرف نکنید. لطفا مراحل را همان طور که ذکر شده انجام دهید زیرا در غیر این صورت نتیجه نادرستی به دست می آورید که منجر به مصرف قرص های غیر ضروری می شود.
اگر چیزی را در نتایج آزمایش خود درک نمی کنید، به یاد داشته باشید بپرسید. پزشکان افراد پر مشغله ای هستند، اما باید به شما اطلاعات کافی بدهند. اگر دکتر شما اطلاعات کافی در اختیارتان قرار نمی دهد، پرستار یا دستیار پزشک این کار را انجام خواهد داد.
دانستن شرایط و سلامتی عمومی به شما کمک می کند از وضعیت خود بیشتر اطلاع داشته باشید.
منبع: آزمایش خون