ثبت برند الزامی است؟

برند نشانه اصالت و هویت محصولات و خدمات شرکت ها است. بسیاری از شرکت ها و یا حتی شخصیت های حقیقی برای معرفی محصولات و خدمات خود اقدام به طراحی و معرفی برند می کنند و بر روی این برند سرمایه گذاری زیادی می کنند. برندها را در واقع شناسنامه محصول یا خدمت می دانند. چرا که همیشه مشتریان ابتدا برند را می شناسند و بعدا نام شرکت و یا تولید کننده آن را ممکن است جستجو کنند.

استفاده از برند یا معادل فارسی آن علامت تجاری به منظور موفقیت در کسب و کار در بازارهای رقابتی از اهمیت بسیار بیشتری برخوردار است. احتمالا اگر به اطراف خود نگاه کنید شما هم قدرت برند سازی را در اطراف خود مشاهده کرده اید. باور قدرت برند کار دشواری نیست. مشتریان محصولات شناسنامه دار را انتخاب می کنند. این حق مشتری است که از خرید خود اطمینان داشته باشد.

اما یک سوال کلیدی و مهم! آیا ثبت برند الزامی است؟

در تبصره 1 قانون ثبت علائم تجاری و اختراعات به صراحت بیان شده است که ثبت برند یا ثبت علامت تجاری یک موضوع کاملا اختیاری است اما اگر در مواردی دولت الزام کرده باشد باید برای ثبت برند اقدام کرد. اما در همین قانون و در ماده دو اشاره شده است که حق انحصاری استفاده از برند یا علامت تجاری متعلق به اشخاص حقیقی و یا حقوقی است که برند را به نام خود به ثبت رسانده باشند.

در این دو قانون توجه به دو نکته بسیار حائز اهمیت است. یکی مواردی که دولت تعیین می کند و باید الزاما برای آنها برند ثبت شود و دوم حق انحصاری استفاده از برند که برای اشخاصی است که برند را به نام خود ثبت کرده باشند.

محصولاتی که الزاما باید برای ثبت برند آنها اقدام کرد

طبق مصوبه ای که در سال 1328 توسط هیئت وزیران تصویب شد، ثبت علامت تجاری برای اجناس دارویی و طبی و همچنین مواد غذایی به شرح زیر الزامی است:

  • تمامی انواع داروهای اختصاصی که با و یا بدون نسخه پزشک مصرف می شوند.
  • مواد غذایی که در ظروف و یا لفاف خاص بسته بندی می شوند مانند انواع کنسرو ها ، آرد های مخصوص و یا محصولاتی مانند شکلات، کاکائو، مربا، ترشی، روغن هااهی خوراکی، شیر و پنیر و لبنیات و غیره
  • انواع مشروبات غیر الکلی مانند آب نوشیدنی و یا آب معدنی، نوشابه ها و شربت ها، آب میوه ها و غیره
  • لوازم بهداشتی و آرایشی که برای استعمال مستقیم روی پوست و بدن به کار گرفته می شوند مانند صابون، پماد، پودر، محلول ها ، ادکلن ها و یا انواع عطر و غیره

بنابراین در این موارد الزما باید محصول دارای برند باشد. تفاوتی ندارد که این محصولات در داخل ایران و یا خارج از ایران ساخته شده باشند، این محصولا به غیر از داشتن مجوزهای لازم باید قبل از هر اقدامی برای ثبت برند خود اقدام کنند وگرنه مجاز به فروش محصولات خود نخواهند بود.

حق انحصاری استفاده از برند برای ثبت کننده برند

نکته دوم که بعضا نادیده گرفته می شود، حق انحصاری استفاده از برند است. تنها افرادی حق استفاده از یک برند را دارند که به عنوان مالک برند شناخته شوند. درست همانند سایر دارایی ها برند نیز یک دارایی تلقی می شود و تنها با ارائه مجوز و یا مدرک می توان اثبات کرد که این دارایی متعلق به چه کسی است.

اهمیت ثبت برند برای انحصاری شدن استفاده از برند بسیار زیاد است. هر چند در بسیاری از موارد الزام ثبت برند دیده نشده است اما بدون ثبت برند سرمایه گذاری روی برند عملا می تواند امری خطرناک باشد و سرمایه های زیادی را از شرکت از بین ببرد. توضیح اینکه در صورتیکه برند را ثبت نکرده باشید، به راحتی بعد از شهرت برند فردی می تواند از این برند استفاده کند و آن را قبل از شما به ثبت برساند.

حتی ممکن است بدون مجوز شما و بدون نیاز به کسب اجازه از شما از برند شما روی محصولات خود استفاده کند و از شهرت و اعتبار محصولات و خدمات شما برای فروش محصولات خود استفاده کند. بنابراین پر واضح است که بدون ثبت برند نباید روی آن تمرکز و سرمایه گذاری کرد. با ثبت برند مالکیت برند متعلق به شما خواهد شد و می توانید حق استفاده از آن را به دیگران اجاره داده و یا حتی در صورت عدم نیاز برند خود را به فروش برسانید.

الزام ثبت برند برای اشخاص حقوقی

یکی دیگر از مواردی که در اینجا باید به آن پردداخت موضوع الزام ثبت برند برای اشخاص حقوقی است. اشخاص حقوقی به اشخاصی گفته می شود که قبلا ثبت شرکت انجام داده اند. در واقع برای داشتن برند حقوقی باید ابتدا نسبت به ثبت شرکت اقدام کرده باشید. برای ثبت شرکت نیز باید از اداره ثبت شرکت ها اقدام کنید.

تفاوتی ندارد که شما جزو اشخاص حقیقی باشید و یا حقوقی در هر صورت قوانین فوق برای همه افراد یکسان است. اما تولید برخی از محصولات مانند داروها و مواد غذایی نیاز به مجوز دارد و سازمان هایی مانند سازمان غذا و دارو و یا سازمان بهداشت به افرادی این مجوز را می دهند که قبلا برای ثبت شرکت اقدام کرده باشند و دارای هویت حقوقی باشند. ثبت شرکت باعث می شود که در سایه یک اعتبار زیاد و با حمایت حقوقی لازم این تولیدات انجام شود و قاعدتا برای ثبت برند حقوقی نیز ثبت شرکت الزامی است.

اما برای صادرات محصولات نیز احتمالا به برند جهانی نیاز دارید که طبق الزامات سازمان جهانی ثبت برند یا وایپو باید اقدام کنید. سازمان مالکیت معنوی ایران تحت نظر سازمان جههانی ثبت برند یا همان وایپو است. از این رو در صورت ثبت برند در ایران در واقع از قوانین الزامی ثبت برند وایپو که طبق توافقنامه مادرید در نظر گرفته شده است پیروی کرده اید. اما برای ثبت برند بین المللی نیز الزاما باید کارت بازرگانی داشته باشید. بنابراین اگر قصد دارید برند بین المللی داشته باشید الزامات مشابهی را باید رعایت کنید اما با این تفاوت که قبلا باید برای اخذ کارت بازرگانی نیز در ایران اقدام کرده باشید تا بتوانید برند بین المللی ثبت کنید.