تایید طلبی چیست؟ سوگیری تأییدی یعنی چه و چگونه بر روی ما تاثیر می گذارد؟

تایید طلبی یا سوگیری تأییدی ( confirmation bias) چیست و چگونه کار می کند؟

به نظر شما، عقاید و باورهای شما از کجا می آیند و چه منشأیی دارند؟ همانند اکثر افراد، ممکن است فکر کنید که عقاید شما کاملا منطقی، درست و بی طرفانه است. در حقیقت، همه ما در برابر یک مسئله نیرنگ آمیز که به عنوان تایید طلبی شناخته می‌شود، آسیب ‌پذیر هستیم. اما آیا می دانید این تایید طلبی چیست و چگونه بر روی ما تاثیر می گذارد؟

در این مطلب از مجله آلامتو به توضیح کامل تایید طلبی یا همان سوگیری تاییدی می پردازیم و تاثیری که می تواند بر روی زندگی ما داشته باشد را بررسی می کنیم، لطفا تا انتها با ما همراه باشید.

تایید طلبی چیست؟

تایید طلبی یا همان سوگیری تاییدی نوعی تعصب شناختی است که شامل پشتیبانی از اطلاعاتی است که باورهای قبلی و یا تمایلات موجود شما را تایید ‌کنند. به عنوان مثال، تصور کنید که یک شخص معتقد است که افراد چپ دست خلاق تر از افراد راست دست هستند. هرگاه این شخص با شخصی روبرو شود که هم چپ دست و هم خلاق است، اهمیت بیشتری برای این شواهد که از باورهای قبلی او حمایت می کنند، قائل می شود. این موضوع ممکن است تا جایی پیش برود که فرد مثال های نقض را نادیده بگیرد و بر روی باورهای قبلی اش نسبت به این موضوع پافشاری کند.

تایید طلبی در عمل

به عنوان مثال بحث کنترل اسلحه را در نظر بگیرید. فرض کنیم سارا از کنترل اسلحه پشتیبانی می کند. او به دنبال گزارش‌های خبری و نظراتی است که بر نیاز به محدودیت ‌های مالکیت سلاح تاکید کنند. زمانی که او داستان‌هایی در مورد تیراندازی‌ها در رسانه‌ها می‌ شنود، آن‌ها را به شیوه‌ای تفسیر می ‌کند که از باورهای موجود او حمایت ‌کنند.

از طرف دیگر رایان به شدت مخالف کنترل سلاح است. او به دنبال منابع خبری است که با موقعیت خود همسو هستند و وقتی به اخبار مربوط به تیراندازی برخورد می کند، آنها را به گونه ای تفسیر می کند که دیدگاه فعلی او کاملا تایید شود.

این دو نفر نظرات بسیار متفاوتی در مورد یک موضوع واحد دارند و تفسیر آنها بر اساس اعتقادات و باورهایشان است. حتی اگر آنها یک داستان یکسان را بخوانند، تعصب آنها به گونه ای شکل می گیرد که جزئیات ماجرا را درک کرده و بر اساس باورهایشان آن را به دو شکل متفاوت مطرح می کنند.

تاثیر سوگیری تاییدی

در دهه ۱۹۶، روانشناسی به نام Peter Cathcart Wason تعدادی آزمایش‌ شناخته‌شده تحت عنوان وظیفه کشف قانون wason را انجام داد. وی نشان داد كه مردم تمایل به جستجوی اطلاعاتی دارند كه عقاید موجود آنها را تأیید كند. متاسفانه، این نوع تعصب می‌تواند ما را از درک شرایط به طور عینی، منع کند. همچنین می‌ تواند تصمیماتی که ما می گیریم را تحت‌ تاثیر قرار دهد و منجر به انتخاب ‌های ضعیف یا نادرست شود.

برای مثال، در طی یک فصل انتخاباتی، افراد تمایل دارند تا به دنبال اطلاعاتی باشند که کاندیدای محبوب خود را بهتر و کارامدتر از سایرین جلوه دهند، به علاوه آن‌ها به دنبال اطلاعاتی می‌گردند که کاندیدای مخالف را نیز ناکارامد و ناشایسته نشان دهند.

آنها با تفسیر اطلاعات به گونه ای که فقط عقاید موجود آنها را پشتیبانی کند، اغلب اطلاعات مهم را از دست می دهند و این یعنی تصمیم گرفته شده با سنجیدن حقایق عینی صورت نمی گیرد.

مشاهدات تخصصی

همانطور که Catherine A. Sanderson در کتاب روانشناسی اجتماعی اشاره کرده است، تایید طلبی به شکل گیری و تأیید مجدد کلیشه هایی که درباره مردم داریم کمک می کند.

او می گوید: ” در تایید طلبی، ما از اطلاعاتی که انتظارات مان را انکار می کنند، چشم پوشی می کنیم. به احتمال زیاد اطلاعات سازگار با کلیشه را به خاطر می آوریم (و آنها را تکرار می کنیم) و اطلاعات متناقض با کلیشه را فراموش می کنیم یا آنها را نادیده می گیریم، که این یکی از راه های حفظ کلیشه ها در مقابل شواهد غیر قابل تأیید است. به عنوان مثال، اگر متوجه شوید که دوست جدید کانادایی شما از هاکی متنفر و عاشق قایقرانی است، و دوست جدید مکزیکی شما از غذاهای تند متنفر است و موسیقی رپ را دوست دارد، احتمال کمی وجود دارد که این اطلاعات متناقض با کلیشه‌ را به یاد بیاورید.”

تایید طلبی نه تنها در باورهای شخصی ما یافت می‌شود، بلکه می‌ تواند بر تلاش‌ های حرفه‌ای ما نیز تاثیر بگذارد. Peter O. Gray در کتاب روان ‌شناسی این نمونه را ارائه می‌دهد که چگونه سوگیری تاییدی یا همان تایید طلبی می تواند بر تشخیص پزشک اثر بگذارد.

گروپمن به این موضوع اشاره دارد که سوگیری تأییدی می تواند در تشخیص غلط توسط پزشک نیز اتفاق بیفتد. مثلا تصور کنید به پزشکی مراجعه کرده اید و پس از پرسیدن شرح حال، فرضیه ای که در مورد این شرایط دارد را دنبال می کند و تشخیص بیماری و تجویز دارو را نیز بر همین اساس انجام می دهد، این در حالی است که ممکن است بسیاری از علائم متناقض با تشخیصی که داده را نیز نادیده بگیرد.

گروپمن پیشنهاد می دهد كه آموزش پزشكی باید شامل یك دوره استدلال قیاسی باشد كه پزشكان جدید را از چنین تعصباتی آگاه كند. به نظر او آگاهی منجر به خطاهای تشخیصی كمتری می شود. یک متخصص خوب، با جستجوی شواهدی علیه این فرضیه، فرضیه اولیه خود را آزمایش خواهد کرد.

و اما سخن پایانی…

همه ما تا حدودی دچار تایید طلبی یا همان سوگیری تاییدی هستیم. حتی اگر فکر می کنید فردی روشن فکر هستید و قبل از نتیجه گیری، تمامی شواهد را بررسی می کنید، باز هم ممکن است در برخی مواقع گرفتار این تایید طلبی شوید.

با این اوصاف، اگر ما در مورد این تایید طلبی اطلاعاتی داشته باشیم و واقعیت وجود آن را بپذیریم، می توانیم تلاش کنیم تا به جای پافشاری بر روی نظرات خودمان، به سخنان دیگران و دلیل باورهای آن ها گوش دهیم. این می تواند به ما کمک کند تا مسائل و اعتقادات را از منظر دیگری بهتر ببینیم و تا حدودی از تایید طلبی دور شویم.