سنگ کیسه صفرا یکی از عمومیترین بیماریهایی است که هر انسانی احتمال دارد در طول زندگی خود با آن مواجه شود، به ویژه با توجه به این مسئله که بخشی از دلایل بروز این بیماری زا جمله سن و جنسیت قابل تغییر و کنترل توسط انسان نیستند.
به گزارش سلام نو، کیسه صفرا که بین عموم به نام زهره هم شناخته میشود اندامی است که مثل آپاندیس وجودش برای بدن ضروری نیست، اما باعث میشود بدن راحتتر کار کند. وظیفه اصلی این عضو ذخیره صفرا برای هضم چربیهای موجود در مواد غذایی است، صفرایی که توسط کبد تولید میشود.
به طور معمول، کیسه صفرا اندامی کوچک و بدون دردسر است که مشکلی ندارد، مگر زمانی که مشکل خاصی میزان آزادسازی صفرا در آن را به شکل قابل توجهی تغییر دهد.
طبق آنچه در مجلهی دانشکدهی پزشکی هاروارد آمده است ۸۰ درصد سنگهای صفرا از کلسترول و ۲۰ درصد بقیه از نمکهای کلسیم و بیلیروبین تشکیل میشوند. نکته قابل توجه این است که علت دقیق این مشکل هنوز شناسایی نشده اما وجود کلسترول بیشازحد در صفرا، وجود بیلیروبین بیشازحد در صفرا و پر شدن کیسه صفرا در تشکیل سنگ کیسه صفرا موثر هستند.
سنگ کیسه صفرا در این افراد بیشتر دیده میشود: خانمهای میانسال (بالای ۴۰ سال)، خانمها باردار، افراد داری اضافه وزن یا کسانی که سریع و ناگهان وزن خود را کم میکنند، افرادی که رژیم غذایی پرچرب و کم فیبر دارند و آنهایی که سابقه خانوادگی سنگ کیسه صفرا دارند.
شایع ترین علائم بیماریهای کیسه صفرا عبارتند از:
– درد شدید در ناحیه شکم یا دردی که به شانه راست یا کمر بزند
– احساس پری در شکم یا دردی که بعد از خوردن شکل بگیرد
– دردی که با نفس عمیق تشدید شود یا درد در ناحیه قفسه سینه
– تهوع، استفراغ و تب و لرز و زرد پوست و چشم
– احساس درد با لمس شکم، مخصوصا در نزدیکی صفرا
– تغییر رنگ غیر طبیعی مدفوع
در مورد سنگ صفرا تغییر رنگ ادرا، اسهال و آروغ زدن هم به علائم احتمالی بیماری افزوده میشود.
عوارض و خطرات سنگ کیسه صفرا
به گفته پزشکان به علت اینکه بسیاری از سنگهای صفرا بدون درد و علامت هستند، بسیاری از افراد تا انجام آزمایشهایی مثل سونوگرافی متوجه کیسه صفرا نشوند یا حتی پس از آزمایش به علت درد نداشتن آن را جدی نگیرند، اما سنگ صفرا میتواند مشکلاتی جدی ایجاد کند.
التهاب کیسه صفرا: سنگ صفرا در صورتی که گردنهی کیسه صفرا را مسدود نماید میتواند التهاب ایجاد کند که به آن کوله سیستیت میگویند و همراه با درد شدید و تب است.
انسداد مجرای لوزالمعده: این مجاری لولهای است که از لوزالمعده شروع و به مجرای صفرا متصل میشود. مایعات لوزالمعده که به گوارش کمک میکنند، از طریق مجرای لوزالمعده جاری میشوند و در صورت مسدود شدن سیستم گوارش با مشکل رو به رو میشود.
انسداد مجرای صفرا: سنگ صفرا میتواند مجاری را که زرداب یا صفرا از طریق آنها به سمت کیسه صفرا یا از کبد به سمت رودهها میرود را مسدود نماید. درد شدید، یرقان و عفونت مجاری صفراوی از پیامدهای انسداد مجاری صفرا است. در موارد حاد این مشکل میتوان باعث استفراغ شدید بیمار شود.
سرطان کیسه صفرا: این بیماری هرچند بسیار بسیار نادر است، اما افرادی که سابقهی سنگ کیسه صفرا دارند بیشتر در معرض سرطان کیسه صفرا هستند.
راههای تشخیص سنگ کیسه صفرا
آزمایش خون: در این آزمایش، میزان بیلیروبین خون اندازهگیری و همچنین مشخص میشود کبد چقدر خوب کار میکند. این آزمایش در تنها برای تشخیص مقدماتی مفید است.
سونوگرافی: سونوگرافی مرسومترین راه تشخیص سنگ کبد صفرا است. سونوگرافی تصاویری از داخل شکم ارائه میدهد.
سیتی اسکن شکمی: در این روش، از کبد و ناحیهی شکم تصویربرداری میشود.
اسکن رادیونوکلئید کیسه صفرا: انجام این اسکن حدود یک ساعت طول میکشد. متخصص، یک مادهی رادیواکتیو را به درون رگهای فرد تزریق میکن و میتواند عفونت یا انسداد مجاری صفرا را نیز نشان دهد.
درمان سنگ کیسه صفرا
در برخی مواقع، به درمان سنگهای صفراوی نیازی نیست و در مواقع دیگر سنگ به مرور بهبود مییابد اما کسانی که درد دارند سه راه پیش رو دارند: درمان خانگی، جراحی و در موارد نادر تجوزیز دارو.
درمان خانگی
کسانی که سنگهای صفراوی دارند اما علامت ندارند در اولین گام باید سبک زندگی خود را عوض کنند و اقدامات زیر را انجام دهند:
حفظ وزن ایدهآل در کنار اجتناب از کاهش وزن سریع؛
ورزش منظم؛
مصرف مکملهای تأییدشده با درمان پزشک
توجه داشته باشید مواردی مثل روزه گرفتن یا نسخههایی مثل مصرف آبلیمو هیچ تاثیر تایید شدهای بر روی درمان سنگ کیسه صفرا ندارند و توصیه نمیشوند.
جراحی
گزیینه دوم انجام یک عمل جراحی لاپاراسکوپی سبک و خارج کردن کیسه صفر است. این جراحی رایج است و به بیهوشی عمومی نیاز دارد. جراح معمولا ۳ یا ۴ شکاف در شکم بیمار ایجاد خواهد کرد، سپس در داخل یکی از شکافها یک دستگاه کوچک چراغدار قرار میدهد و کیسه صفرا را با دقت بیرون میآورد. اگر بیمار حال عمومی مساعده داشته باشد یک روز پس از عمل مرخص میشود. از عوارض این عمل میتوان به تکرر مدفع در مدت کمی پس از جراحی اشاره کرد که به مرور بهبود مییابد.
درمان دارویی
در این مدل از درمان بیمار ۲ تا ۴ بار در روز داروی اورسودیول (اکتیگال، اورسو) مصرف میکند. این درمان طولانی مدت است و در صورت قطع شدن سنگ به سرعت به سر جای خود باز میگردد. در نتیجه با توجه عوارض اندک عمل جراحی و راحت بودن آن توصیه پزشکان عمل جراحی به جای مصرف دارو است.
در اغلب موارد با انجام عمل حراجی و به خصوص رعایت رژیم سالم سنگهای صفرا دیگر تشکیل نمیشوند. اما در روشهایی غیر از جراحی احتمال بازگشت سنگ به شکل جدی وجود دارد و رژیم غذایی و ورزش به شکل جدی باید رعایت شوند.
چگونه بفهمیم شوهرمان دروغ میگوید؟
تاثیر عشق قدیمی روی ازدواج شما چیست؟
علت کم پشت شدن موی سر چیست؟
تعریف تنهایی چیست؟ چگونه اوقات تنهایی خود را پر کنیم؟