کراسان شیرینی تردی که مثل کره در دهان آب میشود، به خانوادهی شیرینیهای اطریشی تعلق دارد و به خاطر شکل ظاهریش به این نام خوانده میشود. کراسان هم مثل دیگر اعضای خانوادهی شیرینیهای اطریشی از خمیری درست میشود که آن را بهصورت مخمر نگاه میدارند. بر روی این خمیر لایهای از کره میزنند، آن را به شکل رول در میآورند و در چندین نوبت آن را ورز میدهند و سپس رول را با تکنیکی که به پرس کردن مشهور است بهصورت یک صفحه در میآورند. این مراحل باعث میشوند که خمیر به شکل لایه لایه در آمده و بافتی شکننده شبیه به کیکهای پف کرده به خود بگیرد.
نانهای هلالیشکل از قرون وسطی طبخ میشدهاند و کیکهای هلالی هم به احتمال فراوان از همان قدمت برخوردار هستند. از کیپفرل به عنوان اجداد کراسانها در اطریش قرن سیزدهم به اشکال گوناگون گزارش دادهاند. کیپفرلها معمولا بهصورت یکدست یا با محتویات بادام درست میشدند.
تاریخچه کراسان
ظهور کراسان پیش از ابداع شیرینیهای وینی و به خودی خود از نمونهی یکدست کیپفرل صورت گرفت و تاریخ آن حداقل به سال 1839 باز میگردد، اگر چه بعضی آن را 1838 میدانند. داستان از آنجا آغاز شد که یک افسر سوارهنظام اطریشی بنام آلفرد زانگ تصمیم به احداث یک شیرینیپزی سبک وینی به نشانی شمارهی 92 خیابان ریشلییو پاریس گرفت. چیزی نگذشت که این شیرینیپزی که انواع شیرینیهای وینی از جمله کیپفرل و نان وینی را درست میکرد؛ محبوبیت بسیاری بهدست آورد و حتا دیگر مغازههای شیرینیپزی پاریس هم شروع به تقلید از محصولات آن کردند. بدینترتیب نسخهی کپیبرداری شدهی مغازههای پاریسی از شیرینیهای کیپفرل تبدیل به اولین نمونههای کراسان امروزی شدند.
اولین نمونههای گزارش شده از کراسان به کتابی از پاین در سال 1853 میرسد که از آن به عنوان نان فانتزی یا تجملی یاد کرده است. با این وجود، نسخههای ابتدایی طرز تهیه کراسان در قرن نوزدهم بهدست آمدهاند و حداقل با استناد به یک منبع موثق میتوان گفت که در اوایل 1850 کراسان دیگر به عنوان یک نان فرانسوی شناخته شده بود.
با وجود آنکه زانگ در سال 1848 به اطریش بازگشت و حرفهی شیرینیپزی را رها کرد، اما شیرینیپزی او در خاطرهها ماند و گهگاهی نام او دوباره در روزنامههای وقت آن دوران بر زبانها میآمد. در سال 1869، کراسان دیگر آن اندازه معروف شده بود که از آن به عنوان نان صبحانه یاد میشد و در سال 1872 میلادی چارلز دیکنز در یکی از مقالههای خود در روزنامهی چاپ لندن به تحسین این نان پرداخت.
داستانهای شنیدنی بسیاری دربارهی پیدایش کیپفرل و بهدنبال آن کراسان موجود است که اکثر آنها به قرن نوزدهم باز میگردند. با این وجود، در دورهی معاصر منبع موثقی برای آنها باقی نمانده است، هر جند که نویسندهی اشرافی گمتمی در سال 1799 به تفصیل در فهرست خوراکی خود برای صبحانه به کیپفرل اشاره کرده است.
بد نیست بدانید افسانهها، داستانی را روایت میکنند که بر اساس آن کراسان در سال 1683 در جشن و پایکوبی پیروزی بر عثمانیها در محاصرهی شهر وین و توسط نیروهای مسیحی به عنوان نشانهای از هلال پرچم عثمانیها در مواقعی به کار میرفت که شیرینیپزها تا پاسی از شب مشغول نگهبانی میشدند و در صورت شنیدن و آگاهی از عملیات زیرزمینی عثمانیها به عنوان رمز از کراسان استفاده میکردند. این داستان موجب ممنوعیت کراسان در چند کشور اسلامی شد.
طبخ کراسان در جهان
خمیر کراسانی که هنوز طبخ نشده است را همچنین میتوان قبل از پختن به دور خمیر روغن بادام یا شکلات پیچید یا میتوان آن را بهصورت تکههای جداگانه برید و آن را به شیرینی و محتویات جداگانه آذین کرد. در چنین حالتی میتوان آن را بهوسیلهی میوههای خشک شدهای مانند کشمش یا سیب طعمدار کرد. در فرانسه و اسپانیا، کراسان معمولا بدون مواد افزودنی تهیه میشود و برای خوردن آن هم از کره استفاده نمیکنند و فقط ممکن است که گاهی روی آن را با بادام تزیین کنند. در ایالات متحده ممکن است برای لایهی داخلی کراسان از گوشت و پنیر یا اسفناج و پنیر فتا استفاده کنند. در آرژانتین کراسان را به همراه یک فنجان قهوه برای صبحانه مصرف میکنند.
در ایتالیا، نوع دیگری از کراسان وجود دارد که به نوعی پسرعموهای کراسان اصلی به شمار میروند. نام آن کورنتو است که در شمال ایتالیا بریوکه مینامند. از لحظ شکل ظاهری کورنتو کاملا شبیه کراسان است و تنها تفاوت آن با کراسان را زمانی متوجه خواهید شد که آن را دهان بگذارید و بخورید. کراسان برخلاف کورنتو ترد و شکننده است و در ساخت آن از مقدار بیشتری کره استفاده میشود. درحالیکه کورنتو و بریوکه نرمتر هستند.
در روز یازدهم نوامبر، روز مارتین قدیس، هر ساله در ایالت مرکزی لهستان که مرکز آن پوزنان میباشد جشنی به منظور گرامی داشتن قدیس ترتیب داده میشود و در آن شرکتکنندگان به خوردن شیرینی و نانی هلالی شکل مشغول میشوند که کراسان، هلال، مارتین قدیس نام دارد.
کراسان در ایران
در ایران نیز این نان یا شیرینی، محبوبیت فوقالعاده زیادی دارد و در بسیاری از نانواییهای ماشینی، قنادیها و کافهها عرضه میشود. قنادی قدیمی و پرتجربهی ناتلی نیز در میان شیرینیهای بستهبندی خود، کراسان را در اختیار دوستداران این شیرینی قرار میدهد. قنادی ناتلی کراسانهای خود را در بستههایی شش تایی عرضه میکند. کراسانهایی بسیار تازه و ترد و مناسب برای صبحانه یا وعدهی عصرانه.
قنادی ناتلی چهار شعبه مخالف در سهروردی شمالی (شعبه مرکزی)، پاسداران، نیاوران و تهرانپارس دارد. شما میتوانید به یکی از این چهار شعبه مراجعه کنید یا به سایت ناتلی سر بزنید. سایت ناتلی به شما امکان سفارش آنلاین کراسان را نیز میدهد. اگر در محدوده دلیوری باشید، میتوانید سفارش خود را بهصورت رایگان تحویل بگیرید.