کبد چرب چیست؟
یکی از بیماریهایی که به دلیل شیوهی زندگی بدون تحرک و ناسالم امروز، سلامت انسانها را تهدید میکند، کبد چرب است. شایعترین علل کبد چرب در ایران چاقی، دیابت، سوءتغذیه و بالا بودن چربی خون است. در کشورهای دیگر دنیا مصرف بالای الکل از شایعترین علتها محسوب میشود.
یک کبد سالم باید حاوی میزان چربی بسیار کم یا کاملا بدون چربی باشد. مراحل اولیهی بیماری کبد چرب عمدتا ضرری به سلامتی بدن نمی رساند، اما در صورت پیشرفت، به آسیب های جدی، از جمله سیروز کبدی منجر می شود. همچنین وجود سطوح بالای چربی در کبد، با ریسک فزایندهی مشکلات جدی از قبیل دیابت، فشار خون بالا و بیماری های کلیوی در ارتباط است و اگر فرد از قبل به دیابت مبتلا باشد، بیماری کبد چرب، شانس او برای ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش می دهد.
دو نوع بیماری کبد چرب وجود دارد: کبد چرب الکلی، که ناشی از مصرف بیش از حد الکل است، و کبد چرب غیرالکلی، که ناشی از ژنها، اختلال متابولیکی و یا شیوهی زندگی بیتحرک است.
تاکنون هیچ دارویی برای درمان کبد چرب یافت نشده است، اما برای مشکلات مرتبط با این بیماری از داروهای مناسب استفاده می شود. برای مثال، پزشک شما احتمالا داروهایی را برای مقابله با فشار خون بالا، کلسترول بالا، دیابت نوع دو و چاقی به شما تجویز می کند.
در اینجا، لیستی از خوراکیهایی که باعث عدم پیشرفت و حتی باعث بهبود کبد چرب میشوند، معرفی میکنیم. بیشتر این خوراکیها را میتوانید از یک عطاری آنلاین که محصولات دارویی میفروشند به صورت اینترنتی تهیه کنید.
- ماهی
ماهیهای چرب مملو از اسیدهای چرب امگا 3 هستند که باعث کاهش التهاب می شوند و با نگهداشتن نسبت امگا 3 به امگا 6 در سطح نرمال، سبب کاهش وزن میشوند. ماهی قزلآلای وحشی، کپور نقرهای و هیلسا را به منظور کاهش وزن و کاهش چربی اضافه در کبد مصرف کنید.
- روغن زیتون
روغن زیتون چربی خون را بهبود میبخشد، متابولیسم گلوکز و حساسیت گلوکز را افزایش میدهد و منبع عالیای از اسیدهای چرب غیراشباع است که به بیماران مبتلا به کبد چرب کمک میکند.
- سبزیجات و میوهها
مصرف روزانهی سبزیجات و میوهها درصد چربی را در بدن شما کاهش میدهد و در نتیجه، چربی کبد نیز کاهش پیدا میکند. از سبزیجات و میوههای رنگارنگ استفاده کنید زیرا از هر کدام مواد مغذی متفاوتی را دریافت خواهید کرد. بهتر است هر روز چهار وعده از پنج نوع سبزی و سه وعده از سه نوع میوهی مختلف را مصرف کنید.
- آووکادو
آووکادو سرشار از اسیدهای چرب غیراشباع است. التهاب ناشی از افزایش وزن و سطح کلسترول بد (LDL)و تریگلیسیرید را در خون کاهش میدهد و کلسترول خوب (HDL)را افزایش میدهد، همچنین در این مطلب میتوانید با سطح نرمال HDL و LDL در سنین مختلف نیز آشنا شوید. بنابراین آووکادو در کاهش وزن نقش دارد و در نتیجه چربی کبد هم کاهش پیدا میکند.
- گردو
گردو منبعی غنی از آنتیاکسیدانها و چربیهای سالم است. گردو به کاهش سطح تریگلیسرید کبدی، کاهش التهاب و افزایش حساسیت به انسولین کمک میکند. همچنین، گردو انباشتگی چربی کبد را کاهش میدهد.
- چای سبز
چای سبز یکی از بهترین نوشیدنیها برای کاهش وزن است. این چای طراوتبخش، منبعی از آنتیاکسیدانها است که باعث کاهش التهاب کبدی، کاهش میزان چربی در کبد و کاهش سطح آنزیمهای کبدی در بیماران مبتلا به کبد چرب غیرالکلی می شود.
- سیر
آليسين موجود در سير يک آنتیاکسيدان قوی است و شما را از بيماریهای مختلفی از جمله کبد چرب غيرالکلی و الکلی محافظت میکند. سیر به کاهش التهاب، خارج کردن سموم بدن و کاهش حجم چربی در بدن هم کمک می کند.
- دانهی آفتابگردان
دانههای آفتابگردان سرشار از اسیدهای چرب غیراشباع و منبع غنی از فیبر و مس هستند. با مصرف دانهی آفتابگردان، استرس اکسیداتیو کاهش مییابد و کبد چرب غیرالکی درمان میشود.
- جو
بلغور جو دو سر یک ماده غذایی محبوب کاهشدهندهی وزن است، زیرا منبع خوبی از فیبر و اسیدهای چرب امگا 3 است. مصرف مرتب بلغور جو دو سر، به از دست دادن چربی بیش از حد و درمان نوع غیرالکلی بیماری کبد چرب کمک میکند.
- کلم بروکلی
مصرف مرتب کلم بروکلی که غنی از آنتیاکسیدان است، به کاهش چربی بدن و خارج شدن سموم بدن کمک می کند. بروکلی باعث کاهش تریگلیسیریدهای کبدی و ماکروفاژهای کبدی و بنابراین، باعث سلامتی کبد می شود.
چه چیزهایی برای کبد چرب مضرند؟
خوراکیهای بالا برای بهبود بیماری کبد چرب مناسباند، اما غذاها و موادی هم هستند که باعث پیشرفت بیماری کبد چرب میشوند و باید از خوردن آنها پرهیز کرد و یا مصرف آنها را بهشدت کم کرد. موادی مثل الکل، شکر، نان سفید، گوشت قرمز، چربیهای ترانس، نوشیدنیهای گازدار و نمک. برای اطلاعات بیشتر در خصوص درمان کبد چرب و رژیم های غذایی آن میتوانید این مقاله را مطالعه بفرمایید.
با بایدها و نبایدهای غذایی کبد چرب آشنا شدیم، اما سوالی که پیش میآید این است که نوع آشپزی برای فردی که کبد چرب دارد چگونه باید باشد؟ از چه ادویهجات و چاشنی های متنوع برای غذا میتوان استفاده کرد؟ مثلا فردی که از خوردن نمک منع شده، چطوری باید قرمهسبزی اش را خوشطعم کند؟
از دید طب سنتی، کبد چرب در اثر سردی و رطوبت در کبد به وجود میآید، یعنی فرد مبتلا به بیماری میتواند از ادویهجات گرم و خشک در غذاهایش استفاده کند؛ البته که در مصرف این نوع چاشنیها هم نباید زیادهروی کرد. از جملهی این ادویهها میتوان به دارچین، زعفران، فلفل و کاری اشاره کرد که میتواند مصلح غذاهای سردی مانند ماهی باشد.
از آن طرف، باید از خوردن ماست یا ترشی با غذا پرهیز کرد، زیرا طبیعتی سرد دارند.