مقدار مجاز مصرف ویتامین D چقدر است؟

به گزارش آلامتو و به نقل از آی بانو؛ مسمومیت ناشی از ویتامین D اغلب نادر است، اما چنانچه بیش از حد مصرف شود، غیر ممکن نیست. تجمع بیش از حد ویتامین D در بدن اغلب در طی زمان رخ می‌دهد.

تقریبا مصرف بیش از حد تمام انواع ویتامین D از مصرف بیش از اندازه‌ی مکمل‌ها نشآت می‌گیرد. جذب بیش از حد ویتامین ‌D از نور خورشید و غذا تقریبا غیر ممکن است.در این مقاله به بیان جزئیاتی درباره‌ی مسمومیت ناشی از ویتامین D و اینکه مصرف چه میزان ویتامین D برای بدن زیاد است، پرداخته شده است.

مسمومیت ناشی از ویتامینD چگونه رخ می‌دهد؟

مسمومیت ناشی از ویتامینD حاکی از آن است که مقدار ویتامین D موجود در بدن افزایش یافته که موجب آسیب به بدن می‌گردد. این امر فزونی ویتامین D یا افزایش ویتامین D در بدن نیز خوانده می‌شود.

ویتامین D در زمره ویتامین‌های محلول‌ در چربی قرار دارد که در تقابل با ویتامین‌های محلول در آب هستند، رهایی از ویتامین‌های محلول در چربی برای بدن آسان نیست. به همین دلیل، افراط در مصرف آن موجب ذخیره‌ی آن در بدن می‌گردد.

مکانیزم دقیقی که در ورای مسمومیت ناشی از ویتامین D نهفته است بسیار پیچیده است و کاملا هم مشهود نیست.با این وجود، ما می‌دانیم که عملکرد نوع فعال ویتامین D به فعالیت هورمون استروئید بسیار شباهت دارد.

آنها درون سلول‌ها حرکت کرده، به آنها می‌گوید که ژن‌ها را فعال یا غیر فعال سازند.

معمولا، اغلبِ ویتامین‌D موجود در بدن پنهان است و محدود به گیرنده‌های ویتامین D یا پروتئین‌های حامل هستند. بنابراین ویتامین D آزادِ بسیار اندکی باقی می‌ماند.با این وجود، هنگامی که در جذب ویتامین D افراط شود، میزان آن به قدری زیاد می‌شود که فضایی برای گیرنده‌ها یا پروتئین‌های حامل باقی نمی‌ماند.

همین امر منجر به افزایش حجم ویتامین D آزاد در بدن می‌گردد که می‌تواند درون سلول‌ها حرکت کرده و فرایند مخابره‌ی پیام‌هایی که باید تحت تاثیرِ ویتامین D انجام پذیرد را دچار نقصان می‌کند.

یکی از اصلی‌ترین فرایندهای مخابره‌ایی تحت تاثیر نقصان در عملکرد ویتامین D جذب بیش از حد کلسیم از سوی دستگاه گوارش است.در نتیجه، اصلی‌ترین علامت مسمومیت ناشی از ویتامین D فزونی کلسیم در بدن است یا همان تجمع بیش از حد کلسیم در خون.

تجمع بیش از حد کلسیم علائم متعددی را پدید می‌آورد، همچنین کلسیم می‌تواند بافت‌های دیگر را نیز متاثر سازد و به آنها آسیب برساند. این آسیب شامل کلیه‌ها می‌شود.

سطح ویتامین D خون: حد مطلوب در مقابل افراط

ویتامین D در زمره ویتامین‌های حیاتی جای دارد و تقریبا تمام سلول‌های بدن مجهز به یک گیرنده‌ی ویتامین D هستند.

هنگامی که پوست در معرض نور خورشید قرار می‌گیرد، ویتامین D می‌سازد. مهم‌ترین منبع تغذیه‌ایی ویتامین D روغن کبد ماهی و ماهی‌های چرب هستند.

برای افرادی که به اندازه‌ی کافی در معرض نور خورشید قرار نمی‌گیرند، مصرف مکمل‌های ویتامین D ضروریست.

ویتامین D برای سلامت استخوان‌ها از اهمیت ویژه‌ایی برخوردار است و با سلامت سیستم ایمنی بدن و مقابله با انواع سرطان پیوند خورده است.

راهنمای سطح ویتامین D خون به شرح زیر است:

میزان کافی: ۲۰-۳۰نانوگرم یا ۵۰- ۷۵ نانومول.

بالاتر از حد، اما بی‌ضرر: ۶۰نانوگرم یا ۱۵۰ نانومول.

سمی: بیش از ۱۵۰ نانو گرم یا ۳۷۵ نانومول.

جذب روزانه‌ی بین ۱۰۰۰ تا ۴۰۰۰ واحد ویتامین(D ۲۵-۱۰۰ میکروگرم) برای سطح بهینه و مطلوب تامین ویتامین D خون برای اکثر مردم کفایت می‌کند.

جذب چه میزان ویتامین D زیاد است؟

از آنجایی که اطلاعات محدودی درباره‌ی فرایند ایجاد مسمومیت ناشی از ویتامین D وجود دارد، پس تعیین حد دقیقِ جذب ویتامین D و اینکه جذب چه میزان ویتامین D بی‌ضرر است و چه میزان سمی، بسیار دشوار می‌باشد.

طبق اعلان انجمن دارویی، جذب ۴۰۰۰ واحد ویتامین D در روز گرچه بالاتر از حد معمول اما بی‌ضرر است. با این وجود گزارشی مبنی بر ایجاد مسمومیت در افراد سالمی که روزانه ۱۰۰۰۰ واحد جذب نموده‌اند نیز گزارش نشده است.

مسمومیت ناشی از ویتامین D عموما ناشی از افراط در مصرف مکمل‌های ویتامین D است و نه ناشی از تغذیه یا قرار گرفتن در معرض نور خورشید.

اگرچه مسمومیت ناشی از ویتامین D پدیده‌ایی به شدت نادر است، اما در گزارشات اخیر، مسمومیت ناشی از مصرف مکمل‌ها به ثبت رسیده است.

چنانچه یک فرد به مدت چندین ماه روزانه ۴۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ واحد(۱۰۰۰ تا ۲۵۰۰ میکروگرم) جذب نمايد، علائم مسمومیت در وی هویدا خواهد شد.

این میزان ۱۰ تا ۲۵ بار بیشتر از حد توصیه شده است. میزان ویتامین D موجود در خون افرادی که دچار مسمومیت ناشی از ویتامین D شده‌اند، اغلب بالغ بر ۱۵۰ نانوگرم گزارش شده است.

در چندین مورد نیز مسمومیت ناشی از خطای کارخانه‌ی سازنده در درج میزان دقیق ویتامین D موجود در مکمل بوده. در این موارد مسمومیت، میزان ویتامین موجود در خون بین ۲۷۵-۶۲۰ نانوگرم یا ۶۴۴- ۱۵۴ نانومول گزارش شده است.

مسمومیت ناشی از ویتامین D معمولا قابل درمان است، اما در موارد حاد منجر به نقصان در عملکرد کلیه‌ها و احتباس کلسیم در شریان‌های حیاتی بدن می‌گردد.

نشانه های مسمومیت مصرف بیش از حد ویتامین دی

علائم و درمان مسمومیت ناشی از ویتامین D

اساسی‌ترین پیامد مسمومیت ناشی از ویتامین D تجمع کلسیم در خون است که فزونی کلسیم نیز خوانده می‌شود. پیامدهای اولیه‌ی فزونی کلسیم شامل تهوع، استفراغ، اسهال، یبوست و ضعف است.

تشنگی مفرط، هشیاری بیش از حد، افزایش فشار خون، تجمع کلسیم در لوله‌های کلیوی، نقصان در عملکرد کلیه و کاهش شنوایی نیز در موارد پیشرفته مشاهده می‌شود.

تجزیه‌ی کلسیم اضافی جمع شده در بدن ناشی از جذب بیش از حد مکمل‌های ویتامین D می‌تواند چندین ماه به طول انجامد. زیرا ویتامین D در چربی‌های بدن انباشته می‌شوند و به آرامی در خون آزاد می‌شوند.

برای درمان مسمومیت ناشی از ویتامین D فقط کافیست در معرض نور خورشید قرار نگیرید، مواد غذایی حاوی ویتامین D را از برنامه‌ی غذایی خود حذف نموده و مکمل‌های ویتامین D را کنار بگذارید.

همچنین پزشک می‌تواند برای تنظیم سطح کلسیم، محلول‌های قلیایی درون وریدی مانند نمک سیال و دیگر مایع‌های سیال را تجویز نماید.

حتی بدون وجود علائم مسمومیت، مصرف بیش از حد ویتامین D می‌تواند مضر باشد. مصرف بیش از حد ویتامین D در هر صورت مضر و آسیب‌رسان است، حتی اگر علائم مسمومیت بلافاصله آشکار نشوند.

تقریبا ناممکن است که علائم مسمومیت ناشی از ویتامین D به سرعت آشکار ‌شوند و در اغلب بروز این علائم بیش از ماه‌ها و حتی‌ سال‌ها به طول می‌انجامد.همین امر تشخیص مسمومیت ناشی از ویتامین D را بسیار سخت می‌سازد.

چندین گزارش از افرادی که ماه‌ها میزان بسیار زیادی ویتامین D مصرف می‌نمودند و هیچ‌گونه علائمی ناشی از مسمومیت در آنها مشاهده نشده بود، وجود دارد، با این وجود آزمایش خون، افزایش شدید کلسیم و علائم نقصان در کلیه را آشکار ساخت.

تاثیرات مخرب ویتامین D بسیار پیچیده است. مصرف بیش از حد ویتامین D موجب عارضه‌ی افزایش کلسیم بدون علائم مسمومیت گردد و همچنین می‌تواند بدون عارضه‌ی افزایش کلسیم و فقط علائم مسمومیت باشد.

برای حفظ سلامت خود نباید بیش از ۴۰۰۰ واحد در روز مصرف نمائید و البته پیش از آن با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت نمائید.

میزان مجاز مصرف انواع ویتامین دی

آیا جذب دیگر ویتامین‌های محلول در چربی، تغییری در مقاومت در برابر ویتامین D ایجاد می‌کند؟

مفروضات دال بر این است که دو نوع دیگر از ویتامین‌های محلول در چربی یعنی ویتامین K و ویتامین A نقش مهمی در سمی نمودن ویتامین D ایفا می‌کنند.

ویتامین K به تنظیم میزان کلسیم در بدن کمک شایانی می‌کند، حال آنکه افزایش ویتامین D در بدن منجر به تحلیل ذخیره‌ی ویتامین K می‌گردد.

جذب حداکثری ویتامین A منجر به پیشگیری از تحلیل ذخیره‌ی ویتامین K می‌گردد و این امر با پیچ و تاب ‌دادن ویتامین K ذخیره شده اتفاق می‌افتد.

از دیگر مواد مغذی مهم و موثر منیزم است. این ماده‌ی مغذی برای بهبود سلامت استخوان‌ها موثر است.

جذب ویتامین A، ویتامینK و منیزیم همراه با ویتامین D عملکرد استخوان‌ها را بهبود بخشیده و مانع از تجمع کلسیم در بافت‌ها می‌گردد. به خاطر داشته باشید که اینها همه فرضیات هستند، اما اطمینان از جذب مواد مغذی دیگر در کنار مصرف ویتامین D، کاملا عاقلانه و قطعی است. واکنش افراد مختلف به جذب بالای ویتامین D متفاوت است. بنابراین محاسبه‌ی دقیق میزان مضر و مفید چندان هم ساده نیست.

مسمومیت ناشی از ویتامین D می‌تواند منجر به تاثیرات جبران‌ناپذیری گردد که گاه تا ماه‌ها و سال‌ها پس از مصرف خود را هویدا نمی‌کنند.عموما مصرف افراطی جذب ویتامین D که بالغ بر ۴۰۰۰ واحد در روز باشد، توصیه نمی‌شود.

هیچ گونه ارتباطی بین مصرف بیش از حد ویتامین D و بهره‌مندی از مزایای بیشتر بر سلامت وجود ندارد، بنابراین مصرف بیش از حد آن کاملا غیرضروریست.

گاهی مواقع مصرف بیش از حد ویتامین D برای افرادی که مبتلا به کمبود این ویتامین هستند، توصیه می‌شود، اما همیشه پیش از هر گونه تغییر در مصرف ویتامین D توصیه شده با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.

روی سخن فقط با ویتامین D نیست، بلکه شامل مابقی مواد مغذی نیز می‌شود که مصرف بیش از حد و افراطی همیشه مترادف با بهتر و مفیدتر بودن نیست.