توانبخشی و تمرین دو بخش بسیار مهم و ضروری برای ریکاوری بعد از عمل جراحی دیسک کمر است. دنبال کردن یک برنامه فیزیوتراپی دقیق و برنامه ریزی شده راه بسیار موثری برای کمک به بیمار برای بهبود یافتن از جراحی و بهترین روش برای غلبه بر درد در درازمدت است.
فتق دیسک کمر
بین هریک از استخوان های شما در نخاع (ستون فقرات) یک دیسک وجود دارد. این دیسک ها به منزله ضربه گیری بالش مانند عمل می کنند. دیسک کمر یکی از آن ها است که در پشت محفظه نخاعی گسترش یافته و به کانال نخاعی فشار وارد می کند. شما ممکن است فتق دیسک را در هر جایی از ستون فقرات حتی در گردن تجربه کنید ولی به طور معمول در قسمت پایین تر( مهره کمر) اتفاق می افتد.
شما ممکن است براثر بلند کردن چیزی به شکل غیرصحیح یا چرخش ناگهانی در ستون فقرات دچار فتق کمر شوید. دلایل دیگر شامل اضافه وزن، فرسوده شدن مهره کمر بر اثر بیماری یا بالارفتن سن می باشد.
فتق کمر همیشه باعث احساس درد و ناراحتی نمی شود ولی به عصب هایی که در کمر قرار دارند فشار وارد کرده و ممکن است شما احساس درد در پشت و پاهای خود داشته باشید. (سیاتیک)
جراحی ستون فقرات معمولا پیشنهاد نمی شود مگر اینکه شما از دیگر روش های درمانی خسته شده باشید. این درمان ها شامل:
- داروهای ضد التهاب غیر استروییدی
- داروهی ضد درد
- فیزیوتراپی دیسک کمر
- تزریق استروییدی
- استراحت
اگر این درمان ها پاسخگو نباشد و همچنان درد مزمن را تجربه می کنید و این درد زندگی شما را مختل کرده است چند پیشنهاد برای عمل جراحی مطرح می شود.
جراحی برای فتق دیسک کمر
جراحی متداول برای فتق دیسک کمر دیسککتومی نام دارد. در این روش جراحی، تمامی قسمت های آسیب دیده مهره های دیسک خارج می شود. در برخی مواقع جراح با برداشتن قسمتی از استخوان که عصب را می پوشاند فضای بیشتری برای دیسک مهیا می کند. این عمل لامینکتومی نام دارد.
اخیرا جراحان انواع عمل های دیسککتومی را ارائه کرده اند که گاهی به عنوان میکرو دیسککتومی، کمتر تهاجمی، بازگشایی کوچک، یا دیسککتومی پرکوتائنوس شناخته می شوند. در این روش ها جراح تمامی عمل جراحی را از طریق یک شکاف کوچک یا یک لوله که به آنها اجازه می دهد دوربین بسیار کوچکی و ابزار جراحی را از طریق آن عبور دهند، انجام می دهد. گاهی دیسک با یک دیسک دست ساز جا به جا میشود. این روش بیشتر در جراحی گردن کاربرد دارد تا کمر.
یک عمل جراحی دیگر عمل بسته دیسک کمر است. این عمل به منظور کاهش دردی که توسط دیسک کمر ایجاد شده، انجام می شود. تزریقاتی مانند PRP، اوزون تراپی و تزریق فاست مثال هایی از عمل جراحی بسته دیسک کمر هستند.
فیزیوتراپی بعد از عمل جراحی فتق دیسک کمر
کسانی که جراحی دیسک کمر داشته اند یا انجام آن را در نظر دارند درباره اینکه ستون فقرات به خوبی بهبود یافته باشد نگران هستند. به همین دلیل برخی از فعالیت کردن می ترسند و اصلا نمی خواهند حرکت کنند تا مبادا درد بازگردد و یا ستون فقرات مجدد آسیب ببیند.
درواقع برخلاف این ترس و تصور حرکت و فعالیت برای بهبودی بسیار ضرورت دارد. این توصیه را در ذهن داشته باشید : از خم شدن، بلند کردن اجسام و چرخیدن اجتناب کنید اما با انجام تمرینات کوتاه و منظم و پیوسته فعال باشید.اینگونه فعالیت پیشنهاد شده و بسیار پرفایده است.
کار درمانی بعد از جراحی فتق دیسک کمر
توصیه های بعد از جراحی و پوشیدن آتل پشت ممکن است انجام برخی فعالیت هایی خود مراقبتی و فعالیت های روزانه را دشوار کند. به این منظور ممکن است پزشکتان برای کمک به شما در این موضوع که به چه روش هایی فعالیت های روزانه خود را انجام دهید، کار درمانی را تجویز کند. کار درمانگر به شما روش های انجام استحمام، لباس پوشیدن، دستشویی رفتن، آشپزی و کارهای سبک به صورت تنهایی به شیوه ای ایمن را آموزش می دهد. درمان شما مواردی مانند استفاده از تکنیک های جبرانی و وسایل کمکی آموزش داده می شود. وسایل کمکی ای که توسط درمانگر شما تجویز می شود به توانایی شما از بیرون آمدن از تخت، پویایی، توانایی استفاده ایمن و صحیح شما از ابزاردر محیط خانه بستگی دارد. درمانگر سوالات زیادی از شما درباره محیط خانه تان میپرسد تا اطمینان حاصل کند ابزار تجویز شده در خانه را میتوانید به راحتی و ایمنی محیط بیمارستان استفاده کنید.
فواید فیزیوتراپی و کار درمانی بعد از جراحی دیسک کمر
بازگشت به تمرین ها و فعالیت به صورت دقیق و پیشرونده بعد از جراحی فوایدی دارد که شامل موارد زیر است:
- فعالیت ماهیچه های پشتیبان را فعال می کند. بعد از جراحی یا آسیب های جزیی ماهیچه های کوچکتر در آن ناحیه را از فعالیت بازمی دارد. این ماهیچه ها وظیفه بزرگی در حفظ تعادل در ستون فقرات دارند. فعالیت متعادل ماهیچه همچنین به کاهش درد در ناحیه جراحی شده می انجامد.
- کشش ملایم انعطاف پذیری را افزایش می دهد. در طول مدت بی تحرکی، انجام تعدادی از حرکات ممکن است دشوار شود. به آرامی کشیدن ماهیچه های شکمی و پشت و همچنین ماهیچه های ران که به ستون فقرات و لگن متصل است، انجام تمامی حرکات حتی بلند شدن از صندلی را آسانتر میکند. به این نکته توجه کنید که باید تمرینات بسیار ملایم باشد چرا که یک شکست میتواند دستاورد های به وجود آمده را نابود کند.
- فعالیت جریان خون را بهبود می بخشد. فعالیت و تحرک به تدریج جریان خون را بهبود داده و خون اکسیژن موردنیاز برای بهبود بخشیدن به عضو جراحی شده را فراهم می کند. کمبود اکسیژن روند بهبود بافت و استخوان را کند و یا حتی متوقف میکند که موفقیت آمیز بودن جراحی را تحت تاثیر قرار می دهد.
علاوه بر فواید فیزیکی، بازگشت محافظه کارانه به فعالیت های روزانه میتواند فواید احساسی و روانی مانند ترشح اندورفین (ماده طبیعی بدن که مسکن شیمیایی درد است.) ، احساس خوب از پرتحرک بودن ، لذت بردن از هوای تازه و نور خورشید و بیشتر را داشته باشد. در هر مرحله از فیزیوتراپی بیمار سوالات احتمالی زیادی از درمانگر خواهد داشت. درمانگر می تواند به طور دقیق و واضح توضیح دهد در نتیجه جراحی چه اتفاقی افتاده است و چه می توان کرد تا به بالاترین سود از جراحی رسید.
بعد از جراحی دیسک کمر چه انتظاری از فیزیوتراپی و اکیوپیشنال تراپی باید داشت؟
هدف از توانبخشی بعد از عمل جراحی کمک به دستیابی به محدوده زیادی از حرکات و افزایش قدرت در ستون فقرات برای کمک به بازگشت به سبک گذشته زندگی است. فیزیوتراپ همچنین برنامه تمرینی ای را برای جلوگیری آسیب های احتمالی در آینده را به شما می دهد. اگر جراحی کمر داشته اید در اینجا راهنمایی مرحله به مرحله برای فعالیت هایی که در فیزیوتراپی ممکن است برای شما انجام شود، آورده شده است:
تصحیح پوزیشن
بعد از جراحی برای دستیابی به پوزیشن مناسب نشستن و ایستادن باید تمرین کنید. انتخاب پوزیشن مناسب و بهینه برای مداوای دیسک کمر و ماهیچه ها بسیار ضرورت دارد. کار درمانگر شما می تواند نشستن در پوزیشن صحیح به وسیله رول کمر برای دستیابی به بهترین پوزیشن برای ستون فقرات را به شما آموزش دهد. روش Slouch-Overcorrect هم می تواند برای دستیابی به پوزیشن مناسب برای کمر کمک کند.
برنامه تمرینی
فیزیوتراپ شما از روز بعد از جراحی برنامه تمرینی را شروع می کند. برنامه ابتدا با راه رفتن کوتاه آغاز شده و به تدریج تا تمرینات برای افزایش قدرت در همسترینگ و نخاع ادامه پیدا می کند. به این دلیل که شرایط هر فرد با دیگری متفاوت است، تمرینات برای هر شخص تفاوت دارد. هر شخص با توجه به تکنیک جراحی و ویژگی های فردی ، برنامه تمرینی مشخصی خواهد داشت.
بازگشت به فعالیت و شغل
زمانی که توانستید در محدوده ای از حرکات کمر، ران و نخاع پیشرفت کنید. زمان آن می رسد تا بر روی برخی فعالیت های دیگر شروع به کار کنید تا به سطح قبلی فعالیت های خود بازگردید. بر اساس شغلتان ممکن است لازم باشد برخی تمرینات برای بالا بردن اجسام انجام دهید یا اگر طولانی مدت روی صندلی مینشینید یا با کامپیوتر کار میکنید یک ارزیابی ارگونومیک انجام دهید. توانبخشی برای جراحی کمر می تواند دشوار باشد. با تمرین کردن با فیزیوتراپ خود می توانید مطمئن باشید به مرور محدوده حرکات، استقامت، پویایی و کارآمدی سابق خود را سریع و ایمن بازمی یابید.