قوی بودن پایین کمر به انجام درست و بی‌خطر فعالیت‌های فیزیکی کمک کرده و باعث می‌شود که بدن استقامت و پایداری لازم برای انجام کارهای روزمره مثل بلند کردن اجسام و ایستادن را داشته باشد. اما، تنگی کانال نخاعی (استنوز ستون فقرات) و آسیب‌های فیزیکی می‌توانند بر این قسمت از کمر اثر منفی گذاشته و در نهایت پاها و حتی تا مچ پاهای بیمار را هم درگیر کنند.
در عین حال، اگرچه با بالا رفتن سن درد پایین کمر به طور طبیعی بروز می‌کند، اما برخی از علائم هم وجود دارد که می‌توانند باعث بروز این نوع درد شوند. تنگی کانال نخاعی و سیاتیک دو مورد از شایع‌ترینِ این عارضه‌ها هستند. برای اطلاعات بیشتر در مورد این دو عارضه و اینکه آن‌ها چه ارتباطی با کمردرد دارند، می‌توانید تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
تنگی کانال نخاعی: علل و علائم
تنگی کانال نخاعی اغلب ناشی از افزایش سن یا ساییدگی و فرسودگی ستون فقرات است. ساییدگی و فرسودگی ناشی از بالا رفتن سن می‌تواند باعث تنگی کانال نخاعی شود، که در چنین حالتی به عصب‌های ستون فقرات فشار وارد می‌شود. تنگی کانال نخاعی معمولاً در پایین کمر و گردن اتفاق می‌افتد.
معمولاً، سالخوردگان به این عارضه دچار می‌شوند. البته، دیسک کمر، خارهای استخوانی، ضخیم شدن رباط‌ها و تومورها هم می‌توانند باعث تنگی کانال نخاعی شوند.
«بیشتر علائم تنگی کانال نخاع به دلیل فشردگی در اطراف ریشه‌های عصبی ایجاد می‌شود». علائم این عارضه عبارتند از تحریک‌پذیری، حساسیت به لمس و درد در ناحیه درگیر. به علاوه، اثرات فشردگی عصب‌ها می‌تواند از پایین کمر به قسمت‌های مختلف پاها هم سرایت کند. همچنین ایستادن یا راه رفتن طولانی مدت می‌تواند باعث درد شود. در موارد شدید، بیمار ممکن است کنترل مدفوع و ادرار خود را هم از دست بدهد.
درد سیاتیک: علل و علائم
درد سیاتیک به دردی گفته می‌شود که از عصب سیاتیک شروع شده و از پایین کمر به باسن و پاها کشیده می‌شود. عصب سیاتیک عصب بلندی است که در پایین کمر دو شاخه شده و از آنجا به باسن و بعد تا پایین پاها می‌رسد. وجود همین عصب است که باعث منتشر شدن کمردرد به قسمت‌های مختلف بدن می‌شود.
درد سیاتیک معمولاً برای مبتلایان به دیسک کمر، تنگی کانال نخاعی و خارهای استخوانی اتفاق می‌افتد. البته، در موارد نادری، فشار می‌تواند ناشی تومور یا بیماری‌های دیگر مثل دیابت باشد. درد هم می‌تواند بسته به شرایط بیمار، به تدریج یا به طور ناگهانی بروز کند.
عوامل خطرزایی که می‌توانند باعث فشرده شدن عصب‌ها شوند عبارتند از:
- کار در مشاغلی که نیازمند بلند کردن اجسام سنگین هستند
- سبک زندگی فعال و پرتحرک
- اضافه وزن
- سالخوردگی
- بارداری
در زنان باردار، درد سیاتیک می‌تواند به دلیل تغییرات هورمونی که باعث شل شدن رباط‌ها می‌شوند هم اتفاق بیفتد. در چنین حالتی، این زنان دچار درد خفیف تا شدیدی در کمر، ناحیه باسن و پاها می‌شوند.
ارتباط بین تنگی کانال نخاعی و درد سیاتیک
تنگی کانال نخاعی و درد سیاتیک، هر دو عارضه‌هایی هستند که در ستون فقرات، عصب‌ها و مهره‌ها بروز می‌کنند. تنگ شدن فضای موجود در کانال نخاعی می‌تواند در نهایت باعث وارد آمدن فشار به عصب سیاتیک شود. به همین خاطر، تنگی کانال نخاعی باعث بی‌حسی، خشکی و تحریک‌پذیری قسمت پایین کمر تا پایین پاها می‌شود. اگرچه سیاتیک یکی از علائم تنگی کانال نخاعی است اما همه مبتلایان به این عارضه دچار درد سیاتیک نمی‌شوند. به علاوه، سیاتیک فقط قسمت پایین بدن را درگیر می‌کند در حالی که تنگی کانال نخاعی می‌تواند روی دست‌ها هم اثر بگذارد.
اگر شما هم دچار درد شدید پایین کمر شده‌اید، ممکن است دردتان علامتی از سیاتیک ناشی از تنگی کانال نخاعی یا آسیب به ستون فقرات باشد.
سیاتیک و تنگی کانال نخاعی چطور تشخیص داده می‌شوند؟
ام‌آرآی و سیتیاسکن همراه با میلوگرام، دو تکنیک تصویربرداری تشخیصی هستند که از آن‌ها برای بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی گردن یا تنگی کانال نخاعی پایین کمر استفاده می‌شود. در سیتیاسکن همراه با میلوگرام یک ماده رنگی حاجب به ستون فقرات تزریق می‌شود. البته، گاهی اوقات از هر دو آزمایش استفاده می‌شود.
این آزمایش‌ها می‌توانند نشان بدهند که در شرایط مختلف (از جمله در موقع حمل یک جسم) هر کدام از اشکال تنگی کانال نخاعی چه تأثیراتی در فشردگی عصب‌ها دارند. برخی از افراد به خاطر تنگی کانال نخاعی دچار درد سیاتیک می‌شوند. برای چنین بیمارانی چند گزینه درمانی وجود دارد.
گزینه‌های درمانی برای سیاتیک ناشی از تنگی کانال نخاعی کدم‌اند؟
در اینجا، نوع درمان به شدت عارضه بستگی دارد. تنگی کانال نخاعی و سیاتیک خفیف را می‌توان با فیزیوتراپی و داروهای مسکن درمان کرد. اما موارد شدیدتر این دو عارضه ممکن است به جراحی نیاز داشته باشد. با این حال، در اکثر موارد سیاتیک به طور طبیعی بهبود پیدا می‌کند. همچنین گاهی اوقات متخصصین ستون فقرات تزریق استروئیدها را برای تسکین درد و التهاب توصیه می‌کنند. در صورت درمان نشدن این عارضه، علائمی مثل ضعف عضلانی و ناراحتی می‌توانند بدتر شوند.
یک حرکت کششی ساده برای سیاتیک ناشی از تنگی کانال نخاعی
اگر علائم سیاتیک شما ناشی از تنگی کانال نخاعی باشند، تمریناتی مثل فلکشن کمر (خم شدن به جلو) می‌توانند تا حد زیادی دردتان را تسکین بدهند.
تمرینات کششی فلکشن کمر برای سیاتیک ناشی از تنگی کانال نخاعی
تمرینات ورزشی که در آن‌ها پایین کمر در حین خم شدن ستون فقرات به جلو تحت کشش قرار می‌گیرد به تسکین درد سیاتیکِ ناشی از تنگی کانال نخاعی کمک می‌کنند. کشش با فلکشن را می‌توانید به چند طریق انجام دهید. به علاوه می‌توانید فلکشن پایین کمر (خم شدن به جلو) را در حالت‌های نشسته یا ایستاده انجام بدهید.
1- برای انجام فلکشن کمر در حالت نشسته، طوری روی یک صندلی بنشینید که کف پاهایتان کاملاً روی زمین قرار داشته و پاها به عرض شانه‌ها باز باشند.
- از ناحیه پایین کمر به جلو خم شوید.
- سعی کنید دست‌هایتان را به زمین بین دو پای خود برسانید.
- 2 تا 3 ثانیه در همین حالت بمانید و سپس به وضعیت اولیه برگردید.
البته، می‌توانید این حرکت را با یک توپ طبی بزرگ هم انجام بدهید. برای این کار، بنشینید و پاها را به عرض شانه‌ها باز کنید و توپ طبی را روبروی خود روی زمین بگذارید. حالا، دست‌هایتان را روی توپ بگذارید و به آرامی با دست‌هایتان توپ را به جلو بغلطانید و در همان حال کمرتان را به جلو خم کنید. 2 تا 3 ثانیه در همین حالت بمانید و بعد به وضعیت اولیه برگردید.
2- برای انجام فلکشن کمر در حالت ایستاده، بایستید و پاها را به عرض شانه‌ها باز کنید.
- به آرامی از ناحیه مفصل ران به جلو خم شده و اجازه بدهید پایین کمرتان هم خم شود.
- دست‌ها را به طرف زمین پایین ببرید تا کشش را در پایین کمر یا پشت پاهایتان (همسترینگ) احساس کنید. البته نباید آنقدر پایین بروید که کشش باعث درد یا ناراحتی شود.
- 2 تا 3 ثانیه در همین حالت بمانید و بعد به وضعیت اولیه برگردید.
این حرکات را امتحان کنید تا ببینید کدام یک برایتان راحت‌تر است. وقتی که حرکت کششی مناسبتان را پیدا کردید، روزی 2 تا 3 بار آن را برای تسکین درد سیاتیک و تنگی کانال نخاعی انجام بدهید.