بامیه یک سبزی از خانواده ی پنیرک بوده و موطن اصلی آن آفریقا یا مناطق گرم آسیاست ولی بعدها به سایر مناطق دنیا ئفته و در حال حاضر در اغلب کشورها کشت می شود . تمام گیاه بامیه معطر بوده و عطری شبیه عطر میخک از آن متصاعد می شود.
این گیاه در نواحی مختلف زمین می روید و میوه ی آن علاوه بر مصرف غذایی ، در درمان بعضی از بیماری ها نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
برای حفظ اثرات مفید بامیه و آنزیم های هضمی باید آن را خیلی کم بپزید ، یعنی با حرارت کم یا بخار ملایم پخته شود. بعضی از افراد بامیه را خام مصرف می کنند ولی اگر خواستید آن را سرخ کنید از مقدار کمی روغن زیتون یا روغن های گیاهی برای سرخ کردن آن استفاده کنید.بامیه را به تنهایی یا با گوشت به صورت خورشت مصرف کنید.
همچنین می توانید از آرد خشک شده آن استفاده نمایید. گاهی نیز بامیه را به صورت مربا ، ترشی ، شور و کنسرو استفاده می کنند.
ارزش غذایی بامیه
آب ، ویتامین های (A) ، (B1) ،(B2) ، (B5) ، (B6) ، (C) ، (PP)،پروتئین ، قند، چربی ، کلسیم ، سدیم ، پتاسیم ، منیزیم ، فسفر، آهن ، روی ، منگنز، کالبات ، موسیلاژ، نشاسته ، پکتین ، فیبر، اسید فولیک و اسید فسفریک.
خواص بامیه
– طبیعت بامیه سرد و بسیار تر است.
– مصرف آن برای افراد گرم مزاج مفید است.
– این سبزی مغذی سبب تقویت اعصاب شده و قوه بینایی را نیز افزایش می دهد.
– بامیه به لیل دارا بودن مقادیر زیاد ویتامین های «آ»و «ث» و تقویت سیستم ایمنی می تواند ماده غذایی مناسبی برای زنان باردار ، کودکان در حال رشد و افرادی که به دلیلی دچار وقفه در رشد شده اند محسوب شود.
– بر روی پوست و کرکهای آن ، مقداری منگنز و کالبات وجود دارد که غذای غدد داخلی بوده و ترشح ان ها را تنظیم می نماید.
– همچنین اشتها به غذا را زیاد می کند .
– بامیه دارای خاصت ضدعفونی کننده می باشد و کرم معده و کرمک را از بین می برد.
– با مصرف یک لیوان بامیه ، ۵۰ کیلو کالری انرژی به بدن می رسد و با اشغال فضای زیاد در معده ، فرد احساس سیری می کند و اشتهایش نسبت به مصرف غذاهای دیگر کمتر می شود. به همین دلیل می توان از بامیه به عنوان یک تغذیه مناسب در رژیم های کاهش وزن استفاده کرد.
– ملین مزاج بوده و مدفوع را زیاد می کند.
– بامیه در یر طرف کردن بلغم ، صفرا و سودا مفید می باشد.
– لعاب و مواد لزج در بامیه ،سینه های خسته و کوفته را نرم و گرفتگی صدا را و آوازه را باز می کند.
– بامیه منبع خوبی از کلسیم بوده ،از این رو ضدپوکی استخوان است.
– پتاسیم در آن ضد فشار خون است.
– فیبر موجود در بامیه به حفظ قند خون کمک می کند، بدین ترتیب که سرعت جذب قند خون را کاهش می دهد از این رو برای افراد مبتلا به دیابت مفید است.
همچنین با جذب آب کافی از بروز یبوست جلوگیری کرده و به این ترتیب از سوء هاضمه نیز پیشگیری می کند.
– شربتی از جوشاندن بامیه تهیه می شود که درمان زخم گلو و گرفتگی صدا بسیار موثر است.
– اسید فولیک باعث کاهش هموسیستئین – ماده ای که باعث انسداد رگ های خونی می شود . ویتامین «ث» نیز یکی از آنتی اکسیدان های مهم می باشد. در مجموع بامیه به علت دارا بودن این مواد مغذی و نیز فیبر های محلول و املاح باعث پیشگیری از بیماری های قلبی می شود.
بامیه در کاهش فشار خون و درمان یبوست موثر است
بامیه از سبزیجاتی است که در درمان کاهش فشار خون و یبوست موثر بوده و برای افراد مبتلا به دیابت مفید است.
بامیه حاوی ویتامینهایی مانند B6 و اسید فولیک، منگنز، فسفر و املاح معدنی از جمله کلسیم است.
دانه و پوست بامیه سرشار از آنتی اکسیدانهای کاتچین، اپی کاتچین، پروسیانیدین B1 و B2 ، کورستین و روتین است که سلول ها را در برابر آسیبهای مخرب ناشی از استرس و دیگر عوامل محیطی محافطت میکند.
میوه و برگهای تازه این گیاه دارای طیف گستردهای از ارزشهای دارویی است که در طول تاریخ برای درمان بسیاری از بیماریها از آن استفاده شده است. بامیه در درمان یبوست و فشار خون بالا موثر است و به تقویت و شادابی مو کمک می کند.
کربوهیدراتهای چسبنده موجود در بامیه خواص ضد دیابتی دارد به طوری که به هنگام مصرف سرعت جذب قند را کاهش داده و به حفظ قند خون کمک میکند.
بر اساس مطالعات صورت گرفته، فیبر موجود در این گیاه، در صورت وجود پکتین، تا 10 درصد سطح کلسترول خون را کاهش می دهد.
این گیاه در خاورمیانه و جنوب شرق آسیا محبوبیت ویژهای دارد.
همچنین بخوانید: طرز تهیه انواع غذا با بامیه
بامیه، گیاهی شفابخش برای دیابتیها
پژوهشگران دنیای پزشکی در گوشه و کنار جهان، همواره به دنبال یافتن روشهایی هستند که ضمن بهبود وضعیت بیماران، اثرات جانبی کمتری را نیز بهواسطه داروهای مختلف بر بدن آنها تحمیل کنند. در این خصوص، محققان ایرانی، استفاده از گیاه بامیه را بهعنوان درمانی طبیعی و بدون اثرات جانبی مواد شیمیایی، برای بهبود بیماری دیابت معرفی کردهاند.
دیابت یا مرض قند، یک اختلال متابولیک و مرتبط با سوختوساز مواد در بدن است که در آن، یا توانایی تولید هورمون انسولین در بدن بهکلی از بین میرود (دیابت نوع یک) یا اینکه بدن در برابر انسولین، مقاوم شده (دیابت نوع دو) و بنابراین انسولین تولیدی نمیتواند عملکرد طبیعی خود را انجام دهد.
در دهههای اخیر استفاده از محصولات گیاهی و مکملهای بهدستآمده از گیاهان دارویی، برای درمان بیماری دیابت بهسرعت در حال افزایش بوده است. در همین رابطه، گروهی از محققان دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز با همکاری دانشگاه علوم پزشکی جندیشاپور این شهر، تأثیر درمانی پودر گیاه بامیه را در بیماری دیابت و با استفاده از جانوران مدل، ارزیابی کردهاند.
بامیه یا اُکرا یک گیاه مربوط به نواحی گرمسیری و غنی از ترکیبات «فلاونوئیدی» است که خواص دارویی دارد. این گیاه همچنین بهواسطه داشتن ذخایر کربوهیدراتی، مواد معدنی و ویتامینها نقش مهمی را در رژیم غذایی انسان بازی میکند.
محققان فوق، موشهای صحرایی آزمایشگاهی ماده را در گروههای درمانی مختلف تحت تغذیه و یا عدم تغذیه با بامیه قرار دادند و سپس پارامترهای بیوشیمیایی شامل قند خون ناشتا، سطوح انسولین و شاخصهای مقاومت به انسولین آنها را اندازهگیری و بررسی کردند.
نتایج این پژوهش که در مجله «دانشگاه علوم پزشکی اردبیل» به چاپ رسیده، نشان داد که استفاده از بامیه در درمان بیماری دیابت مؤثر است. بر این اساس، پودر بامیه، تعادل گلوکز در خون و همچنین حساسیت انسولینی را بهبود میبخشد.
عرفانی مجد و همکارانش که انجام این تحقیق را بر عهده داشتهاند، میگویند: «به نظر میرسد درمان موشهای دیابتی با پودر بامیه، باعث بهبود وضعیت قند خون بهواسطه محافظت از سلولهای بتای موجود در لوزالمعده و همچنین بازسازی این سلولها و متعاقب آن تنظیم آنزیمهای کلیدی در متابولیسم و سوختوساز کربوهیدراتها در بافت کبد موشهای دیابتی شده است».
به گفته این محققان، با توجه به اینکه مصرف بامیه موجب بهبود آسیبهای بافتی پانکراس و همچنین کبد موشهای دیابتی میشود، میتوان آن را بهعنوان یک روش درمانی مکمل در بهبود وضعیت بیماران دیابتی مدنظر قرار داد.
منبع: عرفانی مجد، ن. و همکاران. 1396. اثرات محافظتی پودر بامیه (Abelmoschus esculentus) بر تغییرات هیستومتری و هیستوشیمیایی سلولهای بتای پانکراس و بافت کبد موش صحرایی دیابتی.