پای شرکت های چینی گمنام زیادی در چند سال اخیر به بازار خودرویی ایران باز شده که برخی با یک محصول و برخی با پکیج های متنوع از محصولات به معرّفی خود و تجربیات هرچند محدود خود پرداخته اند. ام وی ام، جیلی، گریت وال، لیفان، چری، جک و ام جی نمونه هایی از این شرکت ها بوده اند. زوتی نیز با یک سدان متوسط القامت به نام z300 سهمی در این حضور گسترده ی چینی ها در ایران داشته است.

زوتی z300

اینکه Z300 یک خودروی چینی است، شاید فی نفسه مسئله ای به جز تردید در کیفیت و کارایی ایجاد نکند. امّا اینکه تنها اندکی بیش از 10 سال از عمر شرکت سازنده ی آن می گذرد و اینکه شاسی و پلتفرم اصلی خودرو برگرفته از یک محصول دسته چندم تویوتا است که موتوری از شرکت تحت نظارت میتسوبیشی در چین بر آن سوار شده و نیز اینکه ترکیب این موتور با جعبه دنده ی 4 سرعته ای که اصالت اروپایی دارد، چندان خوب از کار در نیامده، همگی نکات مسئله سازی هستند. ضرورت وارد کردن چنین خودرویی که از لحاظ کیفی، برتری خاصی حتّی بر بسیاری از تولیدات داخلی ندارد، مسئله ساز است. قیمت بالاتر از 50 میلیون آن در کلاسی که قرار است ویژه ی قشر متوسط اقتصادی باشد، مسئله ساز است. و مسئله سازتر از همه ی اینها البته، تولید آن در شرکت سایپا و با نام و مارک ایرانی، به موازات واردات نسخه ی چینی است. این مسئله ها همه وجود دارند و ایجاب می کنند که بررسی دقیقی از حضور “آریو” در ایران صورت بگیرد.

واقعاً چه لزومی دارد یک خودرو را، هم در بخش واردات و هم در بخش مونتاژ به مردم عرضه کنیم، درحالی که هیچ کیفیت افزوده ای نمی توان برای آن سراغ داشت؟ از این فراتر اگر برویم، چه انگیزه ای از معرّفی یک چینی نه چندان اصیل به عنوان حودروی ملّی و محصول ایرانی می توان داشت؟

Z300 هایی که در ایران با نام آریو و یا سایپا S300 عرضه می شود در واقع هیچ تفاوتی با Z300 وارداتی ندارد. نه در موتور، نه در گیربکس، نه در شاسی و نه حتّی در فرم ظاهری. گمان می رود که نام آریو نیز تنها یک گول زنک بوده تا در مقطع خاصی یک تب فروش موقتی در بازار ایجاد نماید. این خودرو اگر خود چندان موجّه نیست، قدم مبارکی هم برای صنعت خودروسازی ایران نداشته است؛ سایت صنعتی”بن رو” که سایپا مونتاژ S300 را در آن انجام می دهد، تا پیش از خریداری شدن توسط سایپا، با شرکت فیات و شاخه ی طرّاحی دیزل آن (IVECO) همکاری داشت و به مونتاژ محصولات فیات می پرداخت و در عرصه ی تولید قطعات یدکی فیات و IVECO فعالیت می نمود. خرید این سایت تولیدی توسط سایپا ممکن بود به توسعه ی همکاری ها با خودروساز اروپایی بیانجامد، لیکن سایپا ترجیح داد که سالن های آن را در خدمت مونتاژ یک محصول از یک کمپانی چینی گمنام در آورد.

امّا، واقعاً زوتی Z300 یا سایپا S300 ، ماهیتاً چه خودرویی است؟

در سال 2012 شرکت چینی زوتی با معرّفی یک سدان کم مصرف و جمع و جور توانست مؤسسه ی استاندارد ایمنی چینی را مجاب به اعطای 5 ستاره به این محصول نماید. خودرویی که بر روی موتور میتسوبیشی آن مانوورهای زیادی داده شد و در شاسی و طرّاحی ظاهری نیز سرکی به مدل های شهری تویوتا (مثل تویوتا آلیون) کشیده شده بود. در سال 2013 حجم موتور استفاده شده در خودرو افزایش یافت و نسخه ی نهایی آن با یک موتور 1.6 لیتری و جعبه دنده ی اتوماتیک 4 سرعته عرضه شد.

زوتی z300

سال 1393 مصادف بود با عرضه ی خودرویی از خودروسازی سایپا ایران که نام آن آریو S300 اعلام شده بود و کمترین اشاره ای به اصالت چینی آن نرفته بود. این خودرو نیز از یک موتور 1.36 لیتری میتشوبیشی و یک جعبه دنده ی 4 سرعته ی اتوماتیک با دیفرانسیل جلو بهره می برد. هدف آن رقابت با گریت وال ولکس و جک J5 عنوان شده بود. امّا مردم این خودرو را گاهی با علامت بزرگ شده ی سایپا و گاه با علامتی شبیه به نشان زورو در خیابان ها مشاهده نمودند و بعد ها معلوم شد که سایپا یک خودروی چینی را با نام ایرانی عرضه کرده است. دقیقاً شبیه به کاری که عراقی ها و سوری ها با سایپا 131 و سمند ایرانی کردند.

زوتی Z300 یا سایپا S300 یا آریو یک موتور 4 سیلندر 16 سوپاپه با 112 اسب بخار قدرت و 151 نیوتون متر گشتاور دارد که با مصرف سوختی 6.7 لیتری در سیکل ترکیبی شهر و بزرگراه و تولید حدود 120 گرم گاز دی اکسید کربن در هر کیلومتر، توانسته با استاندارد آلایندگی یورو 4 مطابقت پیدا کند. شتاب صفر تا 100 کیلومتر این سدان خانوادگی در منابع مختلف به شکل های متفاوتی عنوان شده است امّا عموماً در محدوده ی 10.2 تا 11.3 ثانیه قرار دارد و سرعت نهایی آن نیز 172 کیلومتر بر ساعت است.

زوتی z300

از زمره ی امکانات ایمنی این خودرو می توان به تعداد 6 کیسه ی هوا، ترمزهای دیسکی ضد قفل با فنّاوریABS  و  EBD و سنسور پارک در عقب یاد نمود. سیستم تهویه مطبوع خودکار، سانروف، کنترل مالتی مدیا از روی فرمان، تنظیم برقی آینه ها و … جزء امکانات رفاهی زوتی Z300، سایپا S300 یا آریو هستند.

گرچه سایپا در اوایل مونتاژ این محصول، قیمت زوتیZ300 را رقمی در حدود 76 میلیون تومان عنوان کرده بود، لیکن همانند بسیاری از خودروهای چینی دیگر، حضور در بازار مبادلات آزاد، قیمت این خودرو را تا حد زیادی کاهش داده و با سقف 58 میلیون تومان رسانده است. البته نمونه هایی با قیمت پایین تر و بالاتر نیز در بازار یافت می شود. قیمت سایپا S300 نیز در نمایندگی های سایپا حدود 54 میلیون تومان عنوان شده و که البته عرضه ی آن با لیبل و مارک سایپا و با نام آریو S300 انجام می گیرد. مجموعه ی این اطلاعات نشان می دهد که تفاوتی به جز یک نام در میان محصول زوتی و مونتاژ سایپا وجود ندارد.