نماز خوف و رجا چیست

نماز خوف و رجا از نمازهای کمتر شناخته شده‌ای است که آموختن آن بر هر مسلمان لازم است. در ادامه می‌گوییم نماز خوف و رجا چیست و طریقه خواندن و زمان خواندن آن را توضیح می‌دهیم.

نماز خوف و رجا

نماز خوف آنطور که در قرآن ذکر شده در یکی از غزوات پیامبر واجب شده است. این غزوه در یکی از سال‌های چهارم، پنجم یا ششم هجرت بوده است.

نماز از بزرگترین ارکان اسلام است و بر هر مسلمان بالغ عاقل واجب است و به هیچ عذری از مسلمان ساقط نمی شود. چون اسلام دین آسانی است خداوند متعال تشریع کرده است و برخی امتیازات برای نماز قرار داده است. از جمله نماز مریض، نماز مسافر و نماز خوف بود تا در هر حال نماز را برای مسلمانان آسان کند و نماز خوف نمازی است که مسلمانان در جهاد فی سبیل الله با ترس از حمله دشمن آن را می‌خوانند.

هدف از نماز خوف همواره کنترل هراس خوف و تضرع از خداوند بوده است و به این ویژگی اشاره شده است. در ادامه طریقه خواندن و زمان نماز خوف و رجا را شرح می‌دهیم.

همچنین بخوانید: نماز وحشت یا نماز شب اول قبر

نماز خوف و رجا چیست؟

نماز خوف، در واقع روشی است که رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در هنگام جنگ و به علت هراس از حمله دشمنان بر سپاهیان نماز خود را به آن روش می‌خواندند. همچنین هر گروهی از مسلمانان که احساس کنند در معرض خطری که جان آن ها را تهدید می‌کند، قرار گرفته اند می‌توانند نماز خود را به آن روش بخوانند. و خداوند متعال در فرموده خود دعای خوف را ذکر کرده است:

﴿وَإِذَا كُنْتَ فِيهِمْ فَأَقَمْتَ لَهُمُ الصَّلَاةَ فَلْتَقُمْ طَائِفَةٌ مِنْهُمْ مَعَكَ وَلْيَأْخُذُوا أَسْلِحَتَهُمْ فَإِذَا سَجَدُوا فَلْيَكُونُوا مِنْ وَرَائِكُمْ وَلْتَأْتِ طَائِفَةٌ أُخْرَى لَمْ يُصَلُّوا فَلْيُصَلُّوا مَعَكَ وَلْيَأْخُذُوا حِذْرَهُمْ وَأَسْلِحَتَهُمْ وَدَّ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْ تَغْفُلُونَ عَنْ أَسْلِحَتِكُمْ وَأَمْتِعَتِكُمْ فَيَمِيلُونَ عَلَيْكُمْ مَيْلَةً وَاحِدَةً﴾[النساء: 102].

و هنگامی که در میان آنها باشی و در میدان جنگ برای آنها نماز برپا کنی باید دسته ای از آنها با تو (به نماز) برخیزند و باید سلاحهای خود را با خود برگیرند و هنگامی که سجده کردند (و نماز را به پایان رسانیدند) باید به پشت سر شما (به میدان نبرد) بروند و آن دسته دیگر که نماز نخوانده اند و مشغول پیکار بوده اند بیایند و با تو نماز بخوانند و باید آنها وسایل دفاعی و سلاحهای خود را با خود (در حال نماز) حمل کنند زیرا کافران دوست دارند که شما از سلاحها و متاعهای خود غافل شوید و یک مرتبه به شما هجوم کنند.

و اگر از باران ناراحت هستید و یا بیمار (و مجروح) باشید مانعی ندارد که سلاحهای خود را بر زمین بگذارید ولی وسایل دفاعی (مانند زره و خود) را با خود بردارید. خداوند برای کافران عذاب خوارکننده ای فراهم ساخته است.« نساء ، ۱۰۲»


نماز خوف در چه وقت باید خوانده شود؟

نماز خوف وقتی واجب می‌شود که هراس از آسیب به جان در اثر حمله دشمن، حمله حیوانات، بلایای طبیعی یا هر شرایط خطرساز دیگری در حین به جا آوردن نمازهای یومیه وجود دارد.


طریقه خواندن نماز خوف و رجا چگونه است؟

طریقه خواندن نماز خوف و رجا آنطور که از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده است، سه خصلت دارد:

طریقه خواندن نماز خوف وقتی دشمن در جهت غیر قبله است

وقتی در میدان جنگ و دشمن در جهتی غیر از قبله باشد، لشکر توسط فرمانده به دو قسمت می شود، لشکر را به دو دسته تقسیم کنید، گروهی که با شما نماز می خوانند و گروهی که در مقابل دشمن قرار می گیرند تا به مسلمانان حمله نکنند. گروه اول یک رکعت با امام جماعت می‌خواند. سپس به رکعت دوم می‌ایستد و با قصد جدا شدن از امام جماعت و تکمیل رکعت دوم به سرعت رکعت دوم را تمام می‌کند و در همان حال می‌مانند.

امام جماعت با باقی رکعات گروه دوم را هدایت می‌کند. او باید زمان رکعت دوم طولانی‌تر کند تا گروه دوم به او ملحق شوند و امام جماعت باقیمانده نماز را رهبری می‌کند تا گروه دوم به تشهد برسد. هنگامیکه این گروه از سجده برخاستند و رکعت باقی مانده را تمام کردند در تشهد به امام می‌رسد و با هم سلام می‌دهند.

طریقه خواندن نماز خوف وقتی دشمن رو به قبله است

وقتی دشمن رو به قبله باشد، لشکر توسط امام جماعت به دو قسمت تقسیم می‌شود و همه آنها را به نماز می خواند، ولی هنگام سجده فقط صف اول سجده می کند و صف دوم برای نگهبانی بقیه لشکر باقی می ماند. و چون صف اوّل بلند شود، ردیف دوم به سجده می‌رود، و ردیف دوم با هم در سجده قرار می‌گیرند، در این هنگام ردیف اول زانو می‌زند و چون برای تشهد می‌نشینند، ردیف دوم به سجده می‌رود و سپس همگی با هم سلام می‌دهند.

طریقه خواندن نماز خوف وقتی دشمن از هر جهت حمله می‌کند

سوم: وقتی جنگ در می گیرد و ترس شدت می گیرد و صف آرایی تمام لشکر برای امام سخت می شود، پس هر یک از لشکریان در زمان جنگ به تنهایی نماز می خوانند، رو به قبله یا نه، و سجده و رکوع را با اشاره تمام می کنند.

همچنین بخوانید: طرز خواندن نماز غفیله برای حاجت و ازدواج

زمان خواندن نماز خوف و رجا


زمان خواندن نماز خوف و رجا

نماز خوف در واقع هر یک از نمازهای یومیه است. پس زمان خواندن نماز خوف و رجا  شامل نمازهای صبح (نماز دو رکعتی)، ظهر و عصر (نماز چهار رکعتی) و مغرب و عشاء (نماز سه رکعتی و نماز چهار رکعتی) خواهد بود.

نماز دو رکعتی خوف و رجا

در نماز دو رکعتی گروه اول نماز را شروع می‌کنند و گروه دوم نگهبان گروه اول هستند و در پایان رکعت اول امام جماعت به رکعت دوم می ایستد و قیام را طولانی می کند تا گروه اول نماز رکعت دوم و سلام را تمام کنند.

دسته اول به نگهبانی می روند و دسته دوم می آیند و به دنبال امام جماعت نماز را نیت می‌کنند و رکعت دوم را با او می خوانند و وقتی امام رکعت دوم را تمام می کند، امام نشستن را طولانی می کند تا نمازگزاران پشت سر او نماز را تمام کنند. رکعت دوم و سلام با امام انجام می‌شود و در این صورت هر گروه یک رکعت با امام خوانده است.

نماز سه رکعتی خوف و رجا

امام جماعت در نماز خوف با نیت نماز سه رکعتی می خواند، دو رکعت با جمعی از نمازگزاران، سپس امام می ایستد و ایستادن را طولانی می کند تا نمازگزاران رکعت سوم را به صورت فرادا تمام کنند و به جایگاه حفاظت خود برگردند، سپس گروهی دیگر می آید و رکعت سوم را با امام می خواند و امام نشستن را طولانی می کند تا نمازگزاران دو رکعت را بجا آورند و با امام سلام کنند.

نماز چهار رکعتی خوف و رجا

امام جماعت در نماز خوف از نمازهای چهار رکعتی با جمعی از نمازگزاران دو رکعت نماز می خواند سپس امام نشستن بین دو رکعت را طولانی می کند تا نمازگزاران پشت سر خود بنشینند و دو رکعت را تمام کنند. خواندن نماز چهار رکعتی در نماز خوف به شکل دو نماز دو رکعتی است.

همچنین بخوانید: نماز آیات چگونه است و چه موقع خوانده میشود؟

فرق نماز خوف و وحشت چیست؟

با وجود اینکه نماز خوف و وحشت در نام مشابه هستند اما به دو نماز متفاوت اشاره دارند. نماز خوف همانطور که در این مقاله گفته شد به نمازهای واجب یومیه‌ای اشاره دارد که به صورت جماعت یا انفرادی در شرایط حساس از جمله جنگ خوانده می‌شود و به علت هراس از جان در شرایط خاص ادا می‌شود.

اما نماز وحشت نماز مستحبی است که به آن نماز شب اول قبر یا نماز لیله الدفن نیز گفته می‌شود. در واقع این نماز هدیه‌ای است از طرف زندگان به میت تا وحشت شب اول قبر را آسان کند.


سخن آخر

امیدواریم این مطلب با توضیح طریقه خواندن نماز خوف و رجا مورد پسند شما واقع شده باشد.