به بهانه رسیدن 6 خرداد، خرداد روز یا جشن خردادگان در این پست به این آیین باستانی و رسوم مخصوص این روز میپردازیم.
خرداد روز یا جشن خردادگان سال 1401 کی و چه روزی است؟
تاریخ دقیق خرداد روز یا جشن خردادگان سال 1401 در تقویم شمسی مصادف است با:
تاریخ دقیق خرداد روز یا جشن خردادگان در تقویم قمری 1443:
تاریخ دقیق خرداد روز یا جشن خردادگان سال 1401 در تقویم قمری 1443 مصادف است با:
الجمعة، ٢٥ شوال ١٤٤٣
۱۴۴۳/۱۰/۲۵
تاریخ دقیق خرداد روز یا جشن خردادگان در تقویم میلادی 2022:
تاریخ دقیق خرداد روز یا جشن خردادگان سال 1401 در تقویم میلادی 2022 مصادف است با:
Friday, May 27, 2022
2022-05-27
در آیین کهن ایران جشنها و رسوم بسیاری وجود داشته است. از جمله این جشنها میتوان به نوروز و شب یلدا اشاره کرد که خوشبختانه تا امروز حفظ شده و هر ساله توسط ایرانیان و حتی پارسی زبانان سایر کشورها به طرز با شکوهی برگزار میشوند. در این مقاله به یکی از جشنهای دوازده گانه ایرانیان به نام جشن خردادگان، خرداد روز در 6 خرداد که همراه با مراسم و آیینهای خاصی همراه است، میپردازیم.
در فرهنگ ایرانیان باستان هر ساله ششمین روز از خرداد ماه را به مناسبت تلاقی و یکی شدن نام ماه و روز جشن میگرفتند که این جشن خردادگان نام داشت. در آیین ایرانیان باستان شش امشاسپند وجود دارد که خرداد پنجمین امشاسپند است.
منظور از امشاسپند خرداد چیست؟
در اوستا از خرداد به نام “هـَئوروَتات” و در پهلوی به نامهای “خُردات” یا “هُردات” یاد شده است که مظهر نجات بشر است و معنای آن رسایی و کمال میباشد که در در اوستای نو اسم یکی از هفت امشاسپند و در گاتها یکی از فروزههای اهورا مزدا و سمبلی از رسایی اهورا مزدا گفته میشود.
نام باستانی روزهای ماه در تقویم زرشتی
در تقویم زرشتی هر یک از روزهای ماه نامی دارد. روز ششم هر ماه خرداد نام دارد. نام دیگر روزهای ماه عبارتند از:
- هرمزد، 2. بهمن، 3. اردیبهشت، 4. شهریور، 5. سپندارمزد (اسفند)، 6. خرداد، 7. امرداد، 8. دی به آذر، 9. آذر، 10. آبان، 11. خور، 12.ماه، 13. تیر، 14. گوش، 15. دی به مهر، 16. مهر، 17.سروش، 18. رشن، 19. فروردین، 20. بهرام، 21. رام، 22. باد ، 23. دی به دین، 24. دین، 25. ارد، 26. اشتاد، 27. آسمان، 28. زامیاد، 29. ماراسپند، 30. انیران.
الهه خرداد (امشاسپند خرداد)
در عالم باستان هر یک از عناصر طبیعت یعنی آتش، آب، خاک و باد الههای دارند. در بندهش درباره خرداد اینطور آمده است: ششمین از مینویان خرداد است که از پیدایش گیتی آب را به خود پذیرفت. به همین خاطر است که از جشن خردادگان یا خردادروز به عنوان جشن ستایش آب هم نام برده میشود.
امشاسپند یا همان الهه آب، “خرداد” است که زرتشتیان در هنگام نوشیدن آب او را یاد میکنند و نگهبان آب به شمار میرود. الهه خرداد است که موجودات را در هنگام چیرگی تشنگی یاری میدهد. به این دلیل است که در گذشته زرتشتیان در روز جشن خردادگان در کنار رودخانهها، چشمهها و ساحل دریا به ستایش اهورامزدا و جشن و شادی میپرداختند.
الهه آب یعنی خرداد نگهبان تمامی آبهای روز زمین است و یاری دهنده تشنگان است. الهه خرداد با کمک الهه امرداد که نگهبان گیاهان است، بر تشنگی و گرسنگی غلبه میکنند. در یسنا، هات 47 این طور آمده است که اهورامزدا رسایی خرداد و نامیرایی امرداد را به کسی میبخشد که اندیشه و گفتار و کرداری بر طبق آیین راستی داشته باشد.
همچنین بخوانید: تقویم خرداد
رسوم جشن خردادگان در روز 6 خرداد
رسوم و آیینهای زیبایی در روز ششم خرداد یا خرداد روز یا جشن خردادگان برپا میشود. اهورامزاد میخواهد همه با کمک امشاسپند هئورتات از بخشودگی و مهربانی حقیقی برخوردارد شوند و به کمال بیزوال دست یابند.
از زیباترین رسوم 6 خرداد یا جشن خردادگان، هدیه کردن گل نیلوفر و یاس به اعضای خانواده و دوستان میباشد. خواندن نیایشهای مخصوص این روز و جشن و سرور در کنار خانواده از آیین این روز است. حضور در کنارچشمه، رود و ساحل که منبع حیات است یکی دیگر از این رسوم است. تمیز کردن و لایروبی جویها و قنات ها و حفر کاریز از دیگر از این رسوم بوده است. به طوریکه در کتاب آثارالباقیه ابوریحان بیرونی از رسم شستن تن در آبهای جاری یاد شده است. یک روش پیش از جشن خردادگان مردم اقدام به نظافت منازل میکردند و فردای آن روز پس از شستن، لباس نو پوشیده از منزل خارج و به دیگر اعضای خانواده و دوستان میپیوستند. یکی از رسوم زیبای این روز بافت دستبندی از ابریشم هفت رنگ برگفته از رنگین کمان بوده است که در صبح روز تیر به دست میبستند و ده روز بعد آن را به باد میسپردند.
همچنین بخوانید: خصوصیات اخلاقی، زناشویی و منفی زن متولد خرداد در عشق
گل مخصوص روز 6 خرداد یا خردادگان
در بندهشن هر ماه گل مختص به خود را دارد و گل مخصوص امشاسپند بانو “خرداد” را سوسن معرفی کردهاند. گل سوسن به عنوان نماد پاکی شناخته میشود. همچنین گل سوسن در ادب فارسی در کنار صفت “آزادگی” قرار میگیرد. از معروفترین گونههای سوسن در ایران نیز میتوان سوسن سپید یا سوسن آزاد که به سوسن ده زبان نیز معروف است را نام برد. در متن پهلوی “خسرو قبادان و ریدکی” از بوی گل سوسن سپید به “بوی دوستی” یاد شده است.
سخن آخر
فرهنگ غنی ما ایران سرشار از نمادهای زیبایی و ستایش طبیعت است. جشن روز 6 خرداد، خردادگان یا خرداد روز نیز یکی از جشنهای باستانی ایران کهن بوده است که بهانهای برای یادآوری زمین، الهه آب و ارج نهادن به آن بوده است. در این پست ما به رسوم مخصوص جشن خردادگان پرداختیم. امیدواریم این مطلب برای شما مفید بوده باشد و قدمی باشد برای حفظ این رسوم زیبا در فرهنگ ایرانی.