در این پست از آلامتو به قیام 15 خرداد و حوادث و اتفاقات آن روز، و اهمیت این رویداد در انقلاب اسلامی می‌پردازیم.
قیام 15 خرداد در سال 1401 چند شنبه و چه روزی است؟
تاریخ قیام 15 خرداد سال 1401 در تقویم شمسی مصادف است با:
تاریخ قیام 15 خرداد در تقویم میلادی 2022:
تاریخ قیام 15 خرداد سال 1401 در تقویم میلادی مصادف است با:
Sunday, June 5, 2022
2022-06-05
تاریخ قیام 15 خرداد در تقویم قمری 1443:
تاریخ قیام 15 خرداد سال 1401 در تقویم قمری مصادف است با:
الأحد، ٥ ذوالقعده ١٤٤٣
۱۴۴۳/۱۱/۰۵
روایت قیام 15 خرداد
دستگیری امام خمینی در 14 خرداد 1342 (15 خرداد 1342 ه.ش.) توسط حکومت محمدرضا پهلوی، شاه ایران، گردبادی قدرتمند را آغاز کرد که 15 سال بعد نظام شاهنشاهی ایران را در خود فرو برد. شروع این اتفاقات با مخالفت امام خمینی و دیگر روحانیون و متدینین با انقلاب سفید و لایحه شوراهای استان و شهر شروع شد که حکومت پهلوی را به مقابله با ایشان واداشت. از این رو، در پی تحریم جشن نوروز در سال 1342 توسط امام خمینی، مأموران حکومتی به مدرسه مذهبی فیضیه قم حمله کردند و روحانیون را مورد ضرب و شتم و دستگیری قرار دادند.
در پی این واقعه، امام خمینی در سخنرانی تاریخی خود در بعد از ظهر 13 خرداد 1342 هجری قمری (روز عاشورا 1383 هجری قمری) رژیم محمدرضا شاه پهلوی را تقبیح و انتقاد کرد و خود شاه را مقصر همه مسائل دانست و علیه او و سیاست هایش سخن گفت. از سوی دیگر مردم در شهرهای مختلف به ویژه تهران در یک روز راهپیمایی و تظاهرات علیه حکومت کردند. در این شرایط متشنج نیروهای نظامی حکومتی به حالت آماده باش کامل درآمده بودند.
اما خمینی در این سخنرانی حمله نظامیان رژیم پهلوی به مدرسه فیضیه را به واقعه کربلا تشبیه کردند. هزاران نفر به سخنان انتقادی امام خمینی در مورد سیاست های غلط شاه و به ویژه حمایت ایشان از اسرائیل گوش دادند. امام خمینی به شاه هشدار داد که از سرنوشت پدرش رضاشاه پهلوی که توسط دولت انگلیس از سلطنت خلع شد و در تبعید در جزیره دورافتاده موریس در سواحل جنوب شرقی قاره آفریقا درگذشت، عبرت بگیرد.
دستگیری امام خمینی در 15 خرداد
در پاسخ به این مخالفت‌ها، نیروهای امنیتی شاه و مأموران مسلح در ساعت چهار بامداد دو روز پس از عاشورا، بیت امام خمینی در شهر قم را برای دستگیری و اعزام ایشان به تهران در شهر محاصره کردند. امام خميني ابتدا در بازداشتگاه تهران نگهداري شد و سرانجام در سوم خرداد به پادگان عشرت آباد منتقل شد. دستگیری آیت الله در اواخر همان روز توسط ساواک، سرویس مخفی ایران، تأیید شد.
سید مصطفی، فرزند بزرگ امام خمینی، دستگیری پدرش را به اطلاع روحانیون ارشد و مراجع تقلید قم رساند. وی سپس در ساعات اولیه روز در حالی که تعدادی از یاران امام خمینی (ره) را همراهی می کرد به سمت صحن حرم حضرت معصومه (س) حرکت کرد.
اعتراضات مردمی در قیام پانزدهم خرداد
خبر دستگیری امام خمینی (ره) موج جدیدی از اعتراضات را در شهرهای قم، تهران و سایر شهرها به راه انداخت و مردم با تعطیل کردن بازارها و مغازه به تظاهرات و راهپیمایی های سراسری پیوستند. روحانیون عالی رتبه و مراجع تقلید در قم، مشهد و نجف عراق سرکوب شدید مردم توسط رژیم شاه را محکوم کردند. آنها همچنین در بیانیه های خود خواستار آزادی سریع امام خمینی و دیگر روحانیون ارشد شدند.
درگیری شدیدی در بازار بین تظاهرکنندگان و سربازان رخ داد و ارتش شاه شروع به کشتار مردم کرد که باعث خونریزی گسترده شد. به زودی چتربازان شاه برای کمک به پلیس بر روی کامیون‌های نظامی مستقر شدند. آنها تظاهرکنندگان را محاصره کردند و با شلیک مسلسل های خود، بسیاری را کشتند. آمارهای حکومتی تعداد کشته شدگان را در 15 خرداد 1342 در تهران و قم تنها 86 نفر اعلام کرده اند. اما گفته می شود در این روز صدها نفر کشته و اجساد آنها مخفیانه در گورهای دسته جمعی دفن شده است.
در روزهای 15 و 16 خرداد 1342، معترضان خشمگین در شهرهای قم، تهران، شیراز، مشهد و ورامین در ایران با تانک ها و چتربازان مواجه شدند که در آن حدود 15000 نفر کشته شدند. حکومت برای پایان دادن به اعتراضات می خواست امام خمینی را اعدام کند. با این حال، اقدام مراجع مذهبی در معرفی امام خمینی به عنوان یک روحانی اعظم (مرجع) به شاه یادآوری کرد که قتل وی خلاف قانون اساسی بود.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در 20 بهمن 1357، حضرت امام خمینی (ره) این روز را به عنوان عزای عمومی برای تجدید خاطره شهدای این روز نامگذاری کردند.
علت بزرگداشت روز قیام 15 خرداد
هر ساله ایران قیام 15 خرداد را که منجر به انقلاب شد گرامی می‌دارد. قیام مردمی 15 خرداد سال 1342 مجموعه‌ای از حوادث زنجیره‌ای را رقم زد که در ظاهر نتوانست به اهداف بزرگی دست یابد. اما راه را برای شکل گیری جنبشی هموار کرد که در کمتر از دو دهه شاه را خلع و نظام شاهنشاهی را در ایران برچید و به پیروزی انقلاب اسلامی منجر شد. این قیام فصل جدیدی را در مقاومت مردمی علیه رژیم شاه سابق، محمدرضا پهلوی، که پس از کودتای مهندسی شده توسط سیا اتفاق افتاد، با بحران مشروعیت مواجه شد، گشود.
سخن آخر
در این مقاله به چکیده‌ای اتفاقاتی که منجر به قیام 15 خرداد شد پرداختیم. همچنین به بخشی از حوادث رخ داده در این روز و تاثیر آن در روند انقلاب اسلامی اشاره کردیم. امیداوریم این پست مورد پسند شما واقع شود.